Quyết liệt quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Sáng 19/6, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn với nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài chính. Phiên chất vấn do Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng chịu trách nhiệm trả lời chính. Các Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, Nguyễn Chí Dũng; Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng, Khoa học và Công nghệ, Ngoại giao cùng tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Khuyến khích kinh tế tư nhân tham gia vào các dự án PPP

Đại biểu Đào Chí Nghĩa (Đoàn Cần Thơ) chất vấn: Hiện nay Đảng và Nhà nước đang có nhiều chủ trương tạo điều kiện thúc đẩy và phát triển kinh tế tư nhân, đặc biệt là khuyến khích các thành phần kinh tế mạnh mẽ tham gia vào các dự án lớn của đất nước. Bộ Tài chính sẽ có những giải pháp cụ thể nào để tham mưu Chính phủ khuyến khích kinh tế tư nhân tham gia vào các dự án phát triển hạ tầng và dịch vụ công trong thời gian tới?

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ Tài chính đã tham mưu Chính phủ để tiếp tục trình Quốc hội sửa đổi các quy định của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).

Trong đó có những điểm đáng lưu ý: Thứ nhất, rút ngắn tối đa thời gian lập thẩm định dự án PPP, cắt giảm thủ tục chủ trương đầu tư đối với một số nhóm dự án.

Thứ hai, trao quyền chủ động cho cơ quan có thẩm quyền để quyết định việc thành lập hoặc không thành lập Hội đồng thẩm định. Điều này giúp giảm thời gian trong các thủ tục để triển khai thu hút đầu tư PPP.

TIN LIÊN QUANBộ trưởng Bộ Tài chính: Kiến tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp phát triểnBộ trưởng Bộ Tài chính: Tăng trưởng bám sát kịch bản đề ra

Thứ ba, mở rộng các trường hợp chỉ định thầu, lựa chọn đặc biệt để đáp ứng yêu cầu đặc thù, yêu cầu mới khi triển khai các dự án trọng điểm, cấp bách. Nội dung này rất quan trọng. Vừa rồi những dự án Quốc hội đã duyệt, cuối cùng vẫn phải làm các thủ tục đấu thầu trong khi chúng ta đã xác định được nhà đầu tư, chính vì thế đã mất rất nhiều thời gian, thậm chí là cả năm.

Thứ tư, giản lược các yêu cầu, tiêu chí đánh giá đối với nhà đầu tư để tạo điều kiện cho các nhà đầu tư được tham gia, đa dạng hóa các lĩnh vực, hình thức hợp tác đầu tư công để các doanh nghiệp có nhiều sự lựa chọn, phát huy các mô hình như đầu tư tư sử dụng công, đầu tư công quản trị tư, lãnh đạo công quản trị tư.

Thứ năm, ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước chuẩn bị đầu tư, giải phóng mặt bằng, chia sẻ rủi ro và cân đối nguồn lực tham gia vào các dự án PPP trọng điểm. Như vừa rồi có các dự án như cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành... có những cách làm rất mới.

Trước đây, khi doanh nghiệp muốn làm dự án PPP thì phải tự bỏ 100% vốn để làm. Tuy nhiên hiện nay nhiều dự án nhà nước tham gia, thậm chí là tham gia 50, 60%.

Thứ sáu, riêng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, Bộ Tài chính đang xây dựng Nghị định về PPP trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số. Dự kiến sẽ trình Chính phủ ban hành trong tháng 6.2025.

Thứ bảy, tiếp tục tích cực tháo gỡ khó khăn cho các dự án PPP theo hợp đồng giữa nhà nước và doanh nghiệp nhằm tạo niềm tin cho doanh nghiệp. Đây là vấn đề mà dư luận và doanh nghiệp rất quan tâm.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) chất vấn - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Chống thất thu thuế thương mại điện tử

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội) chất vấn: Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân đã đề ra 1 trong những giải pháp phát triển hộ kinh doanh một cách chuyên nghiệp là bỏ thuế khóa. Nghị quyết 198 quyết định bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh từ 1/1/2026. Chính sách này đang tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh với tâm lý e ngại. Thậm chí, trong phiên thảo luận tại hội trường, có đại biểu kiến nghị xem xét, lùi thời hạn áp dụng chính sách này.

Điều này cho thấy, các hộ không ngại việc nộp thuế, nhưng e ngại cách tính thuế, thủ tục nộp cho đúng. Đại biểu hỏi Bộ trưởng: Chính phủ có kế hoạch, giải pháp như thế nào cho việc thực thi chính sách thu thuế mới sau khi bỏ thuế khoán để các hộ kinh doanh thấy thuận lợi, hứng khởi hơn trong nộp thuế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh, hiện nay, hệ thống thuế của chúng ta đã được các cơ quan quốc tế đánh giá cơ bản tiếp cận thông lệ quốc tế. Tuy nhiên có vấn đề liên quan đến tính minh bạch trong một số loại thuế mà hiện nay đang thu thủ công - đây là rào cản lớn dẫn đến không minh bạch trong quản lý thuế.

Vừa qua, Nghị quyết 198 của Quốc hội và Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị yêu cầu bỏ hình thức thuế khoán, chậm nhất trong năm 2026.

Cơ chế thuế khóa tuy phù hợp trong giai đoạn nhất định, đến nay bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch, dễ lạm dụng, gây mất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh, không tạo động lực cho các hộ kinh doanh phát triển lớn lên thành doanh nghiệp vừa và nhỏ.

"Việc bãi bỏ thuế khoán từ 2026, chúng tôi đánh giá đây là chủ trương đúng đắn của Nhà nước, là bước đi căn cơ, cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, mở rộng khu vực kinh tế chính thức.

Chính sách này, đúng là quá trình mới thực hiện, có tách động đến hàng triệu hộ kinh doanh. Do đó, chúng tôi đang chuẩn bị đồng bộ pháp lý, công nghệ, hỗ trợ thực hiện, đảm bảo thuận lợi, giảm gánh nặng thủ tục, chi phí cho các hộ kinh doanh. Cụ thể: Rà soát, hoàn thiện chính sách thuế. Bộ đang đề xuất sửa Luật quản lý thuế, luật thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới, kê khai minh bạch, dễ thực hiện", Bộ trưởng Bộ Tài chính phát biểu.

Đồng thời tiến hành đơn giản hóa các sổ sách, hóa đơn, chứng từ để đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.

Tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế, như áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, giúp thu đúng, thu đủ, đồng thời giảm thời gian, chi phí cho các hộ kinh doanh. Cung cấp miễn phí hệ thống khai nộp thuế điện tử, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, đặc biệt là hỗ trợ cho các hộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu.

Đẩy mạnh chuyển đổi số nội bộ, nâng cao chất lượng dịch vụ công và nâng cao năng lực quản lý thuế, tăng cường kết nối dữ liệu.

Đẩy mạnh truyền thông, đào tạo, tư vấn, như tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách thực hiện hóa đơn điện tử, kê khai thuế, tổ chức đào tạo, tư vấn kế toán, thuế cho các hộ kinh doanh.

Vừa qua, các cơ quan thông tin đại chúng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính, cơ quan thuế, có tuyên truyền, hướng dẫn hộ kinh doanh trong vấn đề này.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Bình Thuận) nêu những bất cập trong quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử và mạng xã hội. Theo đại biểu, tình trạng gian lận thuế trong lĩnh vực này không chỉ gây thất thu ngân sách nhà nước mà còn tạo ra môi trường cạnh tranh không lành mạnh đối với các tiểu thương, hộ kinh doanh truyền thống và cả các siêu thị, trung tâm thương mại.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết tình hình triển khai các quy định pháp luật về vấn đề này và các giải pháp căn cơ để tăng cường quản lý đối với hoạt động thương mại điện tử trong thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã đưa ra nhiều giải pháp căn cơ chống thất thu thuế từ thương mại điện tử. Bộ trưởng cho biết ngành tài chính đã triển khai rất quyết liệt về quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử và đạt được những kết quả ban đầu đáng khích lệ.

Theo Bộ trưởng, các giải pháp trọng tâm bao gồm ban hành quy định về hóa đơn điện tử và trách nhiệm khấu trừ thuế của các sàn thương mại điện tử. Các hộ cá nhân kinh doanh có thể ủy quyền cho sàn lập hóa đơn điện tử, định danh số cá nhân bán hàng qua mạng xã hội. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, thậm chí cả trí tuệ nhân tạo (AI) vào quản lý, xây dựng các cổng thông tin điện tử để kê khai và nộp thuế.

Kết quả, Bộ trưởng cho biết đã chuẩn hóa được 95% các cơ sở dữ liệu về dân cư, kết nối, chia sẻ thông tin với ngân hàng, các web về thương mại điện tử.

Bộ trưởng cho biết đã có 158 nhà cung cấp nước ngoài kê khai và nộp thuế, thu về 23.000 tỉ đồng. Cùng với đó, 106.000 hộ cá nhân kinh doanh kê khai và đã nộp 1.200 tỉ đồng tiền thuế qua cổng thông tin điện tử. Doanh thu thuế từ thương mại điện tử trong 5 tháng đầu năm tăng trưởng tới 55% với số tiền tuyệt đối là trên 75.000 tỉ đồng.

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện quy định, định danh rõ các tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử; nâng cấp các cổng điện tử và đặc biệt là sử dụng AI để cảnh báo gian lận thuế, rà soát các cá nhân có thu nhập phát sinh từ nền tảng số.

Khó khăn, thách thức trong xây dựng trung tâm tài chính quốc tế

Đại biểu Trần Chí Cường (Đoàn Đà Nẵng) cho biết, thực hiện chỉ đạo của cấp có thẩm quyền, Chính phủ đã trình Quốc hội dự thảo nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế. Đề nghị Bộ trưởng cho biết khó khăn, thách thức trong quá trình xây dựng các cơ chế, chính sách này để triển khai thực hiện có hiệu quả nghị quyết của Quốc hội?

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại Việt Nam là một nhiệm vụ rất khó khăn, phức tạp, bao trùm nhiều lĩnh vực. Pháp luật hiện hành của Việt Nam còn nhiều khoảng trống khi so sánh với yêu cầu của Trung tâm tài chính đạt chuẩn quốc tế.

Về khó khăn, Trung tâm tài chính quốc tế cần môi trường pháp lý, thể chế linh hoạt, vượt trội nhưng đang vướng các luật hiện hành, đòi hỏi phải có cơ chế cho phép thí điểm có kiểm soát, đi kèm với cơ chế đánh giá rủi ro.

Một số chính sách như tự do hóa dòng vốn, giao dịch ngoại hối, phát triển sản phẩm tài chính mới, fintech, tài sản số, giao dịch phát sinh… còn có nhiều ý kiến lo ngại về khả năng kiểm soát rủi ro.

Nước ta cũng chưa có kinh nghiệm phối hợp quản lý, điều phối giữa các lĩnh vực như tài chính, ngân hàng, tư pháp, hải quan, công an…

Trong thời gian tới, chúng ta cần ban hành kịp thời các nghị định hướng dẫn, lựa chọn địa điểm thiết kế mô hình tổ chức quản lý Trung tâm tài chính quốc tế hiệu quả, xây dựng cơ chế sandbox để thử nghiệm có kiểm soát các sản phẩm tài chính mới, tài sản mã hoá, tài chính xanh… nhưng vẫn đảm bảo nguyên tắc an toàn hệ thống.

Đối thoại chính sách với các tổ chức tài chính lớn, Trung tâm tài chính đi trước để tiếp tục hoàn thiện

Thực hiện chiến lược truyền thông quốc gia, xúc tiến đầu tư, quảng bá Trung tâm tài chính quốc tế Việt Nam là điểm đến tin cậy, minh bạch và bền vững.

Phương Liên