Chấp nhận rủi ro gắn với kiểm soát trong hoạt động KHCN và đổi mới sáng tạo

Sáng 27/6, với 435/438 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành (chiếm 91%) Quốc hội chính thức thông qua Luật Khoa học, công nghệ (sửa đổi) và đổi mới sáng tạo. Luật gồm 7 Chương 73 Điều.

Quốc hội chính thức thông qua Luật Khoa học, công nghệ (sửa đổi) và đổi mới sáng tạo.

Trước khi các đại biểu bấm nút, báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, về chấp nhận rủi ro trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo và thử nghiệm có kiểm soát đối với công nghệ, quy trình, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới. 

Tiếp thu ý kiến của ĐBQH, dự thảo Luật đã xác lập nguyên tắc chấp nhận rủi ro trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, gắn với các biện pháp quản trị rủi ro phù hợp và giao Chính phủ quy định tiêu chí xác định rủi ro được chấp nhận, quy trình đánh giá việc tuân thủ quy trình, quy định. 

Đồng thời, thiết lập khuôn khổ pháp lý cho cơ chế thử nghiệm có kiểm soát, đảm bảo vừa khuyến khích sáng tạo, vừa bảo vệ lợi ích cộng đồng.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy (Ảnh: Media Quốc hội).

Về cơ chế đặc biệt trong giải mã công nghệ, mua bí quyết công nghệ, về nội dung này, ông Huy cho biết, để thể chế hóa nội dung này trong Nghị quyết số 57, dự thảo Luật đã quy định tổ chức chủ trì nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được áp dụng cơ chế đặc biệt trong việc chỉ định và chi trả cho chuyên gia, mua trực tiếp theo giá thỏa thuận công nghệ, sản phẩm để giải mã công nghệ trong phát triển công nghệ chiến lược, mua bí quyết công nghệ.

Về hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư phát triển công nghệ chiến lược, dự thảo Luật đã chỉnh lý nội dung Nhà nước thực hiện chính sách hỗ trợ, đầu tư, hợp tác và giao nhiệm vụ cho doanh nghiệp để phát triển công nghệ chiến lược. 

Quy định tại Điều 36 như sau: Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, dịch vụ hỗ trợ chuyên biệt trong khu công nghiệp, khu công nghệ cao để thu hút doanh nghiệp đầu tư xây dựng cơ sở thí nghiệm, nghiên cứu dùng chung; Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, thiết bị cho cơ sở thí nghiệm, nghiên cứu dùng chung để thu hút doanh nghiệp cùng tham gia khai thác, vận hành.

Về cơ chế tài chính, quản lý tài sản và kết quả nghiên cứu trong hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, UBTVQH đã chỉ đạo bổ sung và chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng chuyển mạnh từ "quản lý chi tiêu" sang "quản trị theo kết quả". 

Theo đó: Khoán chi theo kết quả cuối cùng, tăng tính linh hoạt và tự chủ; giao quyền sở hữu tài sản và kết quả nghiên cứu cho tổ chức chủ trì ngay khi hình thành, không hoàn trả ngân sách, không ghi tăng vốn nhà nước; thương mại hóa kết quả nghiên cứu linh hoạt, lợi nhuận được tái đầu tư hoặc dùng để khuyến khích sáng tạo. 

Cùng với đó, phân bổ theo hiệu quả đầu ra; thiết lập hệ thống quỹ tài chính đồng bộ, chấp nhận rủi ro có kiểm soát, hỗ trợ linh hoạt cho các hoạt động đổi mới sáng tạo.

Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/10/2025, trừ trường hợp quy định tại các Điều 15, 61, 62, 63, 64, 65 và 66 của Luật này có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.