Trước Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (LHQ), Giám đốc Văn phòng về Ma tuý và Tội phạm LHQ (UNODC), bà Ghada Fathy Waly cho biết ước tính khoảng 90% thành phố thủ đô Port-au-Prince hiện đã rơi vào tầm kiểm soát của các băng đảng tội phạm, sau khi những băng đảng này mở rộng tấn công không chỉ nhằm vào các khu vực lân cận mà còn có những khu vực bên ngoài.
Bà Waly cũng cho biết, khả năng điều hành của nhà nước đang liên tục giảm trong khi các băng đảng mở rộng quyền kiểm soát. Các băng đảng tội phạm đang lợi dụng khoảng trống quyền lực tới từ việc các dịch vụ công không thể hoạt động hoặc chỉ có thể hoạt động ở quy mô hạn chế. Những tổ chức này đang triển khai "cơ cấu cầm quyền song song". Việc các băng đảng kiểm soát những tuyến giao thương chính đã gây kiệt quệ cho hoạt động thương mại hợp pháp, khiến giá nhiên liệu và lương thực tăng mạnh.
Trợ lý Tổng Thư ký LHQ Miroslav Jenca cho biết "việc các băng đảng bao vây Port-au-Prince" và củng cố vị thế tại thành phố này cùng với các khu vực lân cận đang "đẩy tình hình tới bờ vực sụp đổ".
Các băng đảng Haiti đã liên tục leo thang quyền lực kể từ khi xảy ra vụ ám sát Tổng thống Jovenel Moise vào tháng 7/2021, và trong thời gian vừa rồi đã được ước tính nắm quyền kiểm soát 85% thủ đô. Haiti chưa từng bổ nhiệm tổng thống mới kể từ khi xảy ra vụ ám sát trên.
Một lực lượng do LHQ hậu thuẫn và được lãnh đạo bởi lực lượng cảnh sát Kenya đã tới Haiti trong năm vừa rồi để hỗ trợ dập tắt tình trạng bạo lực băng đảng. Tuy nhiên, lực lượng này thiếu nhân lực và tài chính, chỉ đạt được quy mô 40% so với kế hoạch 4.000 thành viên ban đầu.
Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres đã đưa ra đề xuất, trong tháng 2, LHQ cung cấp máy bay không người lái, nhiên liệu, phương tiện vận chuyển đường không và đường bộ cũng như các biện pháp hỗ trợ an toàn khác cho lực lượng này, nhưng đề xuất đó đã không nhận được nhiều hậu thuẫn từ hội đồng.
Một báo cáo mới từ các chuyên gia của LHQ về khoảng thời gian từ tháng 10/2024 tới tháng 2/2025 cho biết, các băng đảng đã lợi dụng bất ổn chính trị và phản hồi vô tổ chức trước cuộc khủng hoảng an ninh tại Haiti, nhận định tình hình này xảy ra do những tham vọng đối chọi chính trị cũng như các cáo buộc tham nhũng.
"Trong khi việc mở rộng lãnh thổ kiểm soát mang lại cho những băng đảng này ngày càng nhiều nguồn tài chính và lợi thế thương lượng, những vụ tấn công cũng được hậu thuẫn bởi các cá nhân có ý định gây mất ổn định quá trình chuyển giao quyền lực để theo đuổi mục tiêu cá nhân".
Trong báo cáo gửi lên Hội đồng Bảo an LHQ, các chuyên gia nhận định những yếu tố trên đã khiến quá trình khôi phục an ninh và thực hiện lộ trình hướng tới tổ chức tổng tuyển cử vào tháng 2/2026 có rất ít tiến triển.
Nguyễn Quang Minh
Link nội dung: https://www.dulichgiaitri.vn/lien-hop-quoc-thong-bao-cac-bang-dang-kiem-soat-gan-toan-bo-thu-do-haiti-a221435.html