Hàng giả ẩn mình giữa chợ mạng và công nghệ cao

Cuộc chiến mới trong thế giới ảo

Ngày 7/7, phát biểu tại Hội nghị chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại trong tình hình mới, ông Đỗ Hồng Trung, Phó Chánh Văn phòng, Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đánh giá, tình trạng làm giả hàng hóa ngày càng phức tạp và tinh vi.

Ông Đỗ Hồng Trung, Phó Chánh Văn phòng, Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia phát biểu tại hội nghị.

Không chỉ nhắm vào các mặt hàng xa xỉ như túi xách, mỹ phẩm, đồng hồ, hàng giả nay còn len lỏi trong nhiều nhóm hàng thiết yếu như thực phẩm chức năng, thuốc, rượu bia, linh kiện điện tử, phân bón... Nghiêm trọng hơn, chúng được "ngụy trang" bằng tem chống giả, bao bì sang trọng, tem mã QR bắt mắt khiến cả người tiêu dùng lẫn lực lượng chức năng khó nhận biết.

Hàng giả không chỉ xuất hiện ở thành phố lớn mà còn len lỏi về vùng sâu, vùng xa, thậm chí được bày bán trực tuyến, trong các chương trình khuyến mãi, hội chợ, đa cấp, du lịch…, ông Trung nói.

Theo số liệu của Ban Chỉ đạo 389, trong 6 tháng đầu năm 2025, lực lượng chức năng cả nước xử lý hơn 50.400 vụ vi phạm, thu ngân sách hơn 6.454 tỷ đồng. Trong đó, đáng chú ý có hơn 3.270 vụ liên quan hàng giả, tăng gần 9% so với cùng kỳ. Số vụ khởi tố hình sự cũng tăng gần gấp ba lần, lên 1.899 vụ, 3.271 đối tượng.

Trong một tháng cao điểm từ 15/5 đến 15/6, các lực lượng kiểm tra hơn 10.400 vụ, trong đó có hơn 1.630 vụ liên quan đến hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Các chuyên gia tại hội nghị cảnh báo, cuộc chiến chống hàng giả đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi những thủ đoạn "truyền thống" giờ chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. 

Đối tượng vi phạm ngày càng có tổ chức, hoạt động chuyên nghiệp, am hiểu luật pháp để lách luật, thậm chí ứng dụng công nghệ hiện đại để sản xuất, tiêu thụ và che giấu hành vi vi phạm.

Công nghệ in 3D, trí tuệ nhân tạo (AI), deepfake, blockchain, giả lập hóa đơn điện tử… được sử dụng để tạo ra các sản phẩm giả khó phân biệt bằng mắt thường. 

Các đối tượng còn giả mạo website thương hiệu lớn, dùng AI điều hướng người tiêu dùng, sản xuất video deepfake người nổi tiếng để quảng bá hàng giả.

Hội nghị đã chỉ ra nhiều thủ đoạn tinh vi mới, từ deepfake đến Metaverse, đang khiến cuộc chiến chống hàng giả thêm phần cam go.

Một xu hướng nguy hiểm khác là việc hàng giả "xâm nhập" vào thế giới Metaverse, không gian ảo 3D nơi người dùng có thể mua sắm, giao tiếp. Tại đây, những gian thương lập cửa hàng giả danh thương hiệu nổi tiếng, bày bán các sản phẩm kỹ thuật số, NFT, gây khó khăn cho công tác giám sát và xử lý vi phạm.

Sự phát triển của công nghệ nếu không được kiểm soát chặt sẽ trở thành công cụ tiếp tay cho hành vi trục lợi, gây tổn hại lớn đến nền kinh tế, uy tín doanh nghiệp và quyền lợi người tiêu dùng, ông Trung nhấn mạnh.

Giải pháp từ bốn phía: Chính quyền – doanh nghiệp – người dân – sàn thương mại điện tử

Phó Chủ tịch UBND Tp.Đà Nẵng Trần Chí Cường cho biết, trong những năm qua, thành phố đã đạt nhiều thành tựu nổi bật trên các lĩnh vực, hình thành diện mạo đô thị hiện đại, từng bước khẳng định vai trò hạt nhân phát triển của khu vực miền Trung – Tây Nguyên.

Năm 2025 được xác định là năm bản lề, tạo bước bứt phá để hoàn thành các mục tiêu theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thành phố lần thứ XXIII. 

Với chủ đề "Năm tập trung sắp xếp tinh gọn bộ máy, cắt giảm thủ tục hành chính, triển khai hiệu quả tổ chức chính quyền đô thị và các cơ chế, chính sách đặc thù", chính quyền thành phố đã đồng loạt triển khai nhiều chủ trương trọng điểm ngay từ đầu năm.

Phó Chủ tịch UBND Tp.Đà Nẵng Trần Chí Cường.

Theo ông Cường, cùng với việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Đà Nẵng tập trung phát triển kinh tế - xã hội, chú trọng lĩnh vực dịch vụ, du lịch, xúc tiến đầu tư, đặc biệt là các ngành công nghệ cao như vi mạch, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo.

Bên cạnh đó, công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả cũng được thành phố xác định là nhiệm vụ quan trọng, chỉ đạo thực hiện thường xuyên và quyết liệt. Trong đợt cao điểm đấu tranh vừa qua, Ban Chỉ đạo 389 thành phố đã bám sát chỉ đạo từ Trung ương đến địa phương, kịp thời triển khai các giải pháp phù hợp, qua đó đạt được nhiều kết quả tích cực.

Tại hội nghị, các đại biểu kiến nghị nhiều giải pháp toàn diện nhằm nâng cao hiệu quả phòng chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại, trong đó nhấn mạnh vai trò phối hợp của bốn chủ thể: doanh nghiệp, sàn thương mại điện tử, cơ quan chức năng và người tiêu dùng.

Với doanh nghiệp, cần chủ động bảo vệ thương hiệu bằng cách đăng ký nhãn hiệu, sáng chế; ứng dụng công nghệ tem chống giả hiện đại; kiểm soát chặt chuỗi cung ứng; nâng cao nhận thức người tiêu dùng và tích cực phối hợp cơ quan chức năng xác minh, khởi kiện khi bị xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Đối với các sàn thương mại điện tử, các đại biểu đề xuất siết chặt kiểm duyệt thông tin người bán và sản phẩm, sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để phát hiện hàng giả, hàng nhái, giả mạo thương hiệu. Các sàn cần chịu trách nhiệm liên đới nếu để hàng hóa vi phạm tồn tại và tăng cường hợp tác với các hãng chính hãng để kiểm soát và loại bỏ sản phẩm vi phạm. 

Bún đổi màu bất thường, Ban Quản lý An toàn thực phẩm Tp.Đà Nẵng đề nghị xác minh khẩnĐỌC NGAY

Về phía cơ quan chức năng, nhiệm vụ trọng tâm là hoàn thiện hành lang pháp lý, tăng cường thanh kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Đồng thời, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số để giám sát toàn bộ chuỗi cung ứng, kết hợp với tuyên truyền, nâng cao năng lực cho cán bộ thực thi.

Với người tiêu dùng, vai trò giám sát xã hội được nhấn mạnh. Các đại biểu khuyến nghị người dân cảnh giác với hàng hóa giá rẻ bất thường, ưu tiên mua từ nguồn chính hãng, sử dụng các công cụ truy xuất nguồn gốc, đồng thời chủ động báo cáo vi phạm để góp phần làm sạch thị trường.