Ngày 16/8 tại Hà Nội, Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Khoa học và Công nghệ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030 chính thức khai mạc.
Nhiệm kỳ đầu tiên của Bộ KH&CN hợp nhất
Thủ tướng Phạm Minh Chính tham dự Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Khoa học và Công nghệ lần thứ I.
Phát biểu khai mạc Đại hội, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, nhiệm kỳ 2025-2030 là nhiệm kỳ đầu tiên của Bộ KH&CN hợp nhất; nhiệm kỳ đầu tiên thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về Đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; nhiệm kỳ đầu tiên thực hiện toàn diện đổi mới lần hai về khoa học công nghệ và bưu chính viễn thông.
Đây cũng là nhiệm kỳ đầu tiên bộ ba chiến lược khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số về chung một nhà.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng.
Nhiệm kỳ đầu tiên, KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhận sứ mệnh là động lực chính để thực hiện khát vọng Việt Nam đứng dậy trở thành nước phát triển có thu nhập cao theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
Việc hợp nhất hai bộ Bộ KH&CN và Bộ TT&TT là để tạo ra sức mạnh cộng hưởng. Việc hợp nhất hai bộ là để xoá đi ranh giới giữa KHCN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, công nghiệp công nghệ số và hạ tầng số. Việc hợp nhất hai bộ đòi hỏi một cách tiếp cận mới, cách làm mới. Chỉ có như vậy việc hợp nhất mới tạo ra giá trị.
Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tạo thành một hệ sinh thái cộng hưởng, thúc đẩy nhau cùng phát triển và đóng vai trò then chốt trong chiến lược phát triển quốc gia. Khoa học công nghệ cung cấp nền tảng tri thức và công cụ kỹ thuật; đổi mới sáng tạo chuyển hoá tri thức đó thành sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới; chuyển đổi số mở ra không gian triển khai và mở rộng quy mô ứng dụng với tốc độ cao và chi phí thấp.
Đổi mới căn bản là, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải hướng tới mục tiêu cuối cùng là nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, năng suất lao động, năng lực quản trị quốc gia, tăng trưởng kinh tế, đảm bảo an ninh quốc phòng và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân.
Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải đóng góp ít nhất 50% tăng trưởng GDP.
240 đại biểu, đại diện cho gần 5.000 đảng viên trong toàn Đảng bộ về dự Đại hội.
"Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải tập trung vào giải quyết các bài toán chiến lược quốc gia, như thúc đẩy tăng trưởng hai con số, triển khai hiệu quả mô hình chính quyền hai cấp, nâng cao chất lượng thể chế, chất lượng nguồn nhân lực, hạ tầng, chất lượng dịch vụ công, chất lượng sản phẩm", Bộ trưởng cho hay.
Tinh thần đổi mới là gắn kết chặt chẽ giữa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, hình thành hệ sinh thái công nghệ - đổi mới - và dữ liệu, chuyển từ quản lý quá trình sang quản lý mục tiêu và kết quả, lấy doanh nghiệp làm trung tâm của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia, viện trường là nguồn tri thức và Nhà nước là kiến tạo và hỗ trợ, kết nối toàn dân, toàn xã hội tham gia vào đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
"Đặt ra mục tiêu cao, đề ra giải pháp lớn, cơ chế chính sách có tính đột phá, bố trí cán bộ có năng lực phù hợp vào các vị trí để triển khai, kế thừa quá khứ, mở ra tương lai mới, giữ gìn sự đoàn kết nhất trí như giữ gìn con ngươi của mắt mình. Đó là những trọng tâm của Đại hội", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng, một tổ chức muốn phát triển bền vững thì phải có bộ gen di truyền của mình. Giá trị cốt lõi chính là bộ gen. Tiên phong - Sáng tạo - Đột phá - và Tận tuỵ - Trung dũng - Nghĩa tình, là bộ gen được hình thành từ hai lĩnh vực khoa học công nghệ và bưu chính viễn thông qua suốt chặng đường 80 năm qua.
"Chúng ta sẽ không ngừng gìn giữ, vun đắp và lan toả "bộ gen" đặc trưng của Bộ Khoa học và Công nghệ hợp nhất, đó là tinh thần tiên phong, khát vọng sáng tạo, ý chí đột phá, phụng sự tận tuỵ, bản lĩnh trung dũng và nghĩa tình sâu sắc, để đưa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thực sự trở thành động lực chính của phát triển đất nước", Bộ trưởng nói.
Động lực chủ yếu cho phát triển nhanh, bền vững đất nước
Theo báo cáo chính trị tại Đại hội, trong bối cảnh quốc tế nhiều biến động và ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, Đảng ủy hai Bộ (trước khi hợp nhất) đã ban hành và quyết liệt triển khai Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Bộ nhiệm kỳ 2020–2025.
Trong nhiệm kỳ, đã ban hành 45 nghị quyết, kết luận tập trung vào chiến lược, thể chế, hợp tác quốc tế, tài chính – đầu tư công, thanh tra và phòng chống tiêu cực. Công tác quán triệt được triển khai sâu rộng tới các đơn vị trong Bộ, các Sở, cộng đồng doanh nghiệp, gắn với hội nghị, hội thảo chuyên ngành.
Thứ trưởng Bộ KH&CN Phạm Đức Long báo cáo tại Đại hội.
Song song đó, việc sắp xếp tổ chức bộ máy được thực hiện quyết liệt, giảm 25 trên tổng số 65 cơ quan, đơn vị thuộc Bộ, giảm 38,5%, bảo đảm bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Các chương trình, nhiệm vụ khoa học và công nghệ ưu tiên được triển khai đồng bộ, hướng tới mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.
Hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia đã hình thành với doanh nghiệp làm trung tâm, phát triển mạnh doanh nghiệp khoa học – công nghệ, công nghệ cao.
Đồng thời, mở rộng thị trường và hợp tác quốc tế. Trên bản đồ đổi mới sáng tạo toàn cầu, Việt Nam tăng hạng ấn tượng với 5/7 trụ cột tăng hạng, trong đó cơ sở hạ tầng tăng 14 bậc, trình độ phát triển thị trường tăng 6 bậc.
Khoa học xã hội và nhân văn tiếp tục bám sát thực tiễn, làm sáng tỏ các vấn đề cốt lõi, cung cấp cơ sở khoa học quan trọng cho hoạch định đường lối, chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Chỉ số phát triển con người của Việt Nam tăng từ 0,703 năm 2021 lên 0,766 năm 2023, đưa Việt Nam vào nhóm quốc gia có mức phát triển con người cao.
Khoa học tự nhiên ghi dấu bước tiến vượt bậc trong nghiên cứu cơ bản, mở ra các lĩnh vực đa ngành mới như vũ trụ, y sinh, nano, hạt nhân; đồng thời giữ vững thế mạnh về toán học, vật lý, hóa học.
Khoa học kỹ thuật và công nghệ ứng dụng đã làm chủ nhiều công nghệ then chốt, đưa vào sản xuất, giúp nâng cao năng lực doanh nghiệp, tăng tỷ lệ nội địa hóa và giảm giá thành sản phẩm. Trong nông nghiệp, nhiều giống cây trồng mới, năng suất cao, kháng bệnh tốt đã ra đời, mang lại hiệu quả kinh tế vượt trội...
Với nhiệm kỳ mới, Đảng bộ Bộ KH&CN xác định mục tiêu xây dựng Bộ Khoa học và Công nghệ trở thành cơ quan đầu mối quốc gia về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, bưu chính, viễn thông, tiêu chuẩn hóa, sở hữu trí tuệ và năng lượng nguyên tử; đủ năng lực dẫn dắt, điều phối và kiến tạo môi trường thuận lợi để khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số thực sự trở thành động lực chủ yếu cho phát triển nhanh, bền vững đất nước.
