Ảnh: REUTERS/Issei Kato/Ảnh tài liệu.
Ra đời từ các mạng xã hội trong thời kỳ đại dịch COVID-19, đảng này đã đi vào tiềm thức cộng đồng trong thời gian gần đây với những chiến dịch mang thông điệp "Nhật Bản trên hết".
Đảng đã giành được 14 ghế, thêm vào một ghế trong 248 ghế của thượng viện mà họ đã giành được từ 3 năm trước. Tại hạ viện, một cơ quan có quyền lực hơn so với thượng viện tại Nhật Bản, đảng này nắm 3 ghế.
Trong một cuộc phỏng vấn với Nippon Television sau cuộc bầu cử, Sohei Kamiya, lãnh đạo 47 tuổi của đảng này đã cho biết: "Phương châm ‘Nhật Bản trên hết’ được đưa ra nhằm thể hiện ý tưởng tái kiến thiết cuộc sống của người Nhật Bản thông qua kháng cự chủ nghĩa toàn cầu hoá. Tôi không hề nói rằng cần cấm người nước ngoài nhập cảnh hay người nước ngoài cần phải rời khỏi Nhật Bản".
Đảng Dân chủ Tự do (LDP) của Thủ tướng Shigeru Ishiba cùng với đảng đồng minh Komeito trong chính phủ liên hiệp đã mất thế đa số tại thượng viện Nhật Bản, khiến họ có thể đối mặt với viễn cảnh thất thủ tại hạ viện trước phe đối lập trong tháng 10 tới đây.
Joshua Walker, Chủ tịch Tổ chức phi lợi nhuận Japan Society tại Mỹ, cho biết: "Sanseito đang ngày càng nhận được nhiều sự chú ý, nhất là tại Mỹ, nhờ vào lập trường chống ngoại và dân tuý của họ. Nhìn chung họ thắng cử nhiều hơn cả là do sự yếu thế của LDP và ông Ishiba".
Trong các cuộc thăm dò ý kiến của NHK trước cuộc bầu cử ngày Chủ Nhật, 29% số người bỏ phiếu cho biết, vấn đề an sinh xã hội và tỷ lệ sinh giảm là những vấn đề đáng lo ngại nhất. Khoảng 28% số người cho biết họ lo ngại về giá gạo tăng, sau khi giá mặt hàng này đã tăng gấp đôi trong năm vừa qua. Vấn đề người nhập cư đứng thứ 5 với khoảng 7% người trả lời đề cập.
Ông Kamiya nhận định: "Chúng tôi bị chỉ trích là bài ngoại và phân biệt đối xử. Cộng đồng đã nhận ra rằng các cơ quan truyền thông đã sai và Sanseito đã đúng".
Các nhà phân tích chính trị cho rằng thông điệp của ông Kamiya đã thu hút những cử tri bức xúc về một nền kinh tế yếu thế và đơn vị tiền tệ thu hút du khách tới mức kỷ lục trong những năm gần đây, khiến giá tiêu dùng tăng mạnh tới mức người Nhật Bản không đủ khả năng chi trả.
Xã hội già hoá nhanh của Nhật Bản cũng đang có số công dân gốc nước ngoài tăng mức kỷ lục ở mức 3,8 triệu người chỉ riêng trong năm vừa rồi, ngay cả khi con số đó chỉ tương ứng với 3% tổng dân số, một phần nhỏ hơn nhiều so với Mỹ và châu Âu.
Lấy cảm hứng từ ông Trump
Trước Reuters, ông Kamiya, một cựu quản lý siêu thị và giáo viên tiếng Anh, cho biết ông đã lấy cảm hứng từ "phong cách chính trị táo bạo" của Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Ông cũng đã được so sánh với đảng AfD của Đức và Reform UK, tuy nhiên những chính sách dân tuý cánh hữu vẫn chưa được cộng đồng người Nhật chấp nhận rộng rãi như tại châu Âu và tại Mỹ.
Sau cuộc bầu cử, ông Kamiya cho biết, ông có kế hoạch theo sát những ví dụ từ những đảng dân tuý mới nổi tại châu Âu bằng cách xây dựng các liên minh với những đảng nhỏ hơn thay vì phối hợp với chính quyền đảng LDP, đảng từng cầm quyền Nhật Bản trong phần lớn lịch sử hậu chiến tới nay.
Sự tập trung vào vấn đề nhập cư của đảng Sanseito đã đẩy cục diện chính trị tại Nhật Bản về phía cánh hữu. Chỉ vài ngày trước khi cuộc bầu cử được tổ chức, chính quyền thủ tướng Ishiba đã tuyên bố thành lập một đội đặc nhiệm trong chính phủ nhằm đối phó với "tội hình sự và hành vi phá hoại trật tự cộng đồng" do những công dân người nước ngoài thực hiện, và đảng của ông cũng đã cam kết mục tiêu "không người nhập cư trái phép".
Ông Kamiya đã cố gắng giảm bớt một số ý tưởng gây tranh cãi trước đây được đảng này chấp nhận. Tuy nhiên, trong cuộc tranh cử, ông Kamiya đã phải đối mặt với những chỉ trích sau khi nhận định những chính sách bình đẳng giới là một sai lầm với quan điểm cho rằng những chính sách này ủng hộ nữ giới tạo dựng sự nghiệp và ngăn họ sinh con.
Để làm dịu hình ảnh "nóng nảy" của mình và mở rộng sự ủng hộ vượt ra ngoài nhóm nam giới ở độ tuổi 20 và 30 – vốn là lực lượng ủng hộ cốt lõi của Sanseito – ông Kamiya đã đưa ra hàng loạt nữ ứng viên trong cuộc bầu cử hôm Chủ nhật.
Trong số đó có ca sĩ chỉ dùng một nghệ danh Saya, người đã giành được một ghế tại Tokyo.
Cũng như các đảng đối lập khác, Sanseito kêu gọi cắt giảm thuế và tăng trợ cấp trẻ em – những chính sách khiến giới đầu tư lo ngại về tình hình tài khóa và khoản nợ khổng lồ của Nhật Bản – nhưng khác với họ, đảng này sở hữu một nền tảng trực tuyến lớn hơn nhiều để tấn công vào giới chính trị truyền thống của Nhật.
Kênh YouTube của đảng có 400.000 người theo dõi, nhiều hơn bất kỳ đảng nào khác trên nền tảng này và gấp ba lần LDP, theo số liệu từ socialcounts.org.
Ông Kamiya cho rằng bước đột phá tại Thượng viện của Sanseito mới chỉ là sự khởi đầu.
"Chúng tôi đang dần tăng số lượng ghế và đáp ứng kỳ vọng của người dân. Bằng cách xây dựng một tổ chức vững mạnh và giành được 50 hoặc 60 ghế, tôi tin rằng các chính sách của chúng tôi cuối cùng sẽ trở thành hiện thực", ông nói.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
