Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đề xuất cắt giảm 163 tỷ USD cho ngân sách liên bang, theo đó sẽ cắt giảm mạnh chi tiêu cho giáo dục, nhà ở và nghiên cứu y tế vào năm tới, đồng thời tăng chi tiêu cho quốc phòng và an ninh biên giới.
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố đề xuất ngân sách cho năm tài chính sắp tới trong một lá thư gửi Quốc hội hôm 2/5, cung cấp bức tranh rõ ràng hơn về những gì chính quyền của ông sẽ ưu tiên.
Đề xuất ngân sách đầu tiên của ông Trump trong nhiệm kỳ mới nhắm tới cắt giảm 163 tỷ USD chi tiêu cho giáo dục, nhà ở và nghiên cứu y tế vào năm tới, tức giảm 22,6% so với mức hiện tại, xuống mức thấp nhất kể từ năm 2017.
Ngược lại, chi tiêu cho an ninh nội địa được đề xuất tăng gần 65% so với mức được ban hành vào năm 2025, trong bối cảnh Tổng thống Trump tìm cách giải quyết tình trạng nhập cư bất hợp pháp.
Đáng chú ý, tổng chi tiêu quốc phòng được đề xuất lên tới 1,01 nghìn tỷ USD cho năm tài chính 2026, tăng 13% so với mức năm 2025. Đây là số tiền khổng lồ nhằm duy trì kế hoạch an ninh quốc gia, bao gồm cả việc cải tổ Lầu Năm Góc.
Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố đề xuất ngân sách cho năm tài chính 2026. Ảnh: NY Times
Chương trình nghị sự "Nước Mỹ trên hết" của ông Trump có nghĩa là nhiều khoản cắt giảm lớn nhất sẽ tác động đến chính sách đối ngoại của Mỹ, đặc biệt là tại Bộ Ngoại giao Mỹ và Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID).
Đề xuất ngân sách không phải là chính sách cụ thể và vẫn phải chờ Quốc hội Mỹ phê duyệt (và điều chỉnh), nhưng nó đóng vai trò là chỉ báo quan trọng cho thấy Tổng thống Trump nhìn nhận vai trò của Mỹ trên thế giới như thế nào, theo trang Foreign Policy.
Các nhà lập pháp Đảng Dân chủ chỉ trích việc cắt giảm chi tiêu trong nước là quá nghiêm trọng, trong khi một số đảng viên Đảng Cộng hòa kêu gọi tăng chi tiêu cho quốc phòng và các lĩnh vực khác, hãng Reuters cho biết.
Bản đề xuất ngân sách của Tổng thống là bản phác thảo các ưu tiên của chính quyền, sẽ cung cấp cho các nhà phân bổ ngân sách của Đảng Cộng hòa tại Quốc hội Mỹ một bản hướng dẫn để bắt đầu soạn thảo các dự luật chi tiêu.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Susan Collins, Chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách Thượng viện Mỹ, đã đưa ra phản ứng khá "lạnh lùng" trước đề xuất, Reuters cho biết.
"Yêu cầu này đã được gửi đến Quốc hội muộn và các chi tiết chính vẫn chưa được làm rõ. Tuy nhiên, dựa trên đánh giá ban đầu của tôi, tôi có những phản đối nghiêm trọng", bà Collins được Reuters dẫn lời nói.
Bà đã nêu ra những lo ngại rằng chi tiêu quốc phòng quá thấp và quan ngại về việc cắt giảm các chương trình giúp người Mỹ có thu nhập thấp sưởi ấm nhà cửa. "Cuối cùng, Quốc hội mới là cơ quan nắm giữ hầu bao", bà Collins nói.
Chính quyền Trump dự kiến sẽ gửi những thông tin chi tiết trong bản đề xuất ngân sách đầy đủ tới Quốc hội Mỹ sớm nhất là trong tháng này.
Minh Đức (Theo Reuters, Foreign Policy)
