Các đại biểu Nga và Ukraine đã gặp nhau tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, vào ngày 2/6 cho vòng đàm phán hòa bình trực tiếp thứ hai của họ sau hơn 3 năm gián đoạn.
Chỉ một ngày trước cuộc hoà đàm, Kiev đã tiến hành một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái (UAV/drone) gây sốc vào các máy bay ném bom có khả năng mang vũ khí hạt nhân của Nga, trong một hoạt động mà Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết đã được chuẩn bị trong một năm rưỡi, CNN đưa tin.
Cuộc đàm phán bắt đầu muộn hơn dự kiến và chỉ kéo dài hơn 1 tiếng đồng hồ. Mặc dù cả hai bên đã đồng ý thực hiện một cuộc trao đổi tù nhân mới, nhưng các tuyên bố từ cả hai phái đoàn cho thấy rằng vẫn chưa đạt được nhiều tiến triển để thu hẹp khoảng cách giữa các lập trường của họ, đặc biệt là về vấn đề ngừng bắn.
Sau vòng thảo luận đầu tiên tại thành phố cảng của Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng trước, cả hai bên đã đồng ý chia sẻ các điều kiện của họ để ngừng bắn hoàn toàn và có khả năng đạt được hòa bình lâu dài.
Quang cảnh cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga-Ukraine ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 2/6/2025. Ảnh: NY Post
Các cơ quan truyền thông nhà nước Nga đưa tin về bản ghi nhớ mà Nga đã trao cho phái đoàn Ukraine tại cuộc họp.
Theo hãng thông tấn TASS, bản ghi nhớ gợi ý rằng Moscow muốn Kiev trung lập và cấm mọi hoạt động quân sự của các nước thứ ba trên lãnh thổ Ukraine.
Theo tài liệu mà TASS được tiếp cận, phần dành riêng cho các điều khoản của lệnh ngừng bắn bao gồm 2 phương án.
Trong phương án đầu tiên, Moscow sẽ yêu cầu rút toàn bộ các lực lượng vũ trang Ukraine (AFU) khỏi các khu vực Donetsk, Luhansk, Kherson và Zaporizhzhia mà Nga đã sáp nhập từ năm 2022, RIA Novosti đưa tin.
Từ thời điểm quân đội Ukraine bắt đầu rút khỏi 4 khu vực trên, lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày sẽ được thiết lập, và việc rút quân phải được hoàn tất trong vòng 30 ngày kể từ ngày ngừng bắn, TASS cho biết.
Trong phương án thứ hai, được gọi là "thỏa thuận trọn gói" gồm 10 điểm, AFU sẽ phải giải ngũ và mọi viện trợ quân sự nước ngoài cho Kiev, bao gồm cả tình báo, sẽ bị dừng lại, bản tóm tắt của bản ghi nhớ mà RIA Novosti có được cho biết.
Ukraine cũng sẽ bị cấm triển khai và huy động lực lượng vũ trang của mình, đồng thời thiết quân luật ở Ukraine sẽ cần phải được dỡ bỏ, và các cuộc bầu cử sẽ được tổ chức chậm nhất là 100 ngày sau khi thiết quân luật được dỡ bỏ, bản ghi nhớ nêu rõ.
Không rõ liệu Ukraine có thể chỉ chọn một trong các phương án hay phải đồng ý với cả hai. Trước đây, Kiev đã từ chối các đề xuất của Nga về nhượng bộ lãnh thổ để đổi lấy hòa bình. Ukraine cũng đã nhiều lần bác bỏ các điều kiện của Nga vì cho rằng điều đó tương đương với sự đầu hàng.
Ông Zelensky chỉ trích Nga vì không chia sẻ bản ghi nhớ trước thời hạn. Mặc dù vậy, ông nói trước khi các cuộc đàm phán bắt đầu: "Chúng tôi sẽ cố gắng đạt được ít nhất một số tiến triển trên con đường hướng tới hòa bình".
Theo CNN, vẫn chưa rõ liệu cuộc không kích táo bạo của Ukraine vào sâu trong lãnh thổ Nga hôm 1/6, mà tình báo của Kiev đặt mật danh là "Chiến dịch Mạng nhện", có giúp rút ngắn con đường đó hay khiến nó trở nên chông gai hơn không.
Tổng thống nước chủ nhà Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan mô tả cuộc đàm phán trực tiếp Nga-Ukraine hôm 2/6 là một cuộc gặp tuyệt vời, và cho biết ông hy vọng sẽ đưa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đến gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Nhưng thực tế là cuộc họp đã trôi qua mà không đạt được đột phá nào. Moscow cho biết họ muốn một giải pháp lâu dài, chứ không phải tạm dừng chiến tranh, trong khi Kiev cáo buộc ông Putin không quan tâm đến hòa bình.
Ông Trump đã nói rằng Mỹ sẵn sàng từ bỏ các nỗ lực hòa giải của mình trừ khi hai bên chứng minh được tiến triển hướng tới một thỏa thuận.
Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov, người đứng đầu phái đoàn Ukraine, cho biết Kiev – nơi đã vạch ra lộ trình hòa bình của riêng mình – sẽ xem xét tài liệu của Nga, nhưng ông Umerov không đưa ra bình luận ngay lập tức.
Ukraine đã đề xuất tổ chức thêm các cuộc đàm phán trước cuối tháng 6, nhưng tin rằng chỉ có một cuộc gặp giữa ông Zelensky và ông Putin mới có thể giải quyết được nhiều vấn đề, ông Umerov cho biết.
Minh Đức (Theo CNN, TASS)
