Chiều 13/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (lần thứ hai).
Nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ băn khoăn quy định trong Dự thảo về quyền chỉ định nhân sự Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp xã; lãnh đạo HĐND ở đơn vị hành chính sau sắp xếp.
Nêu ý kiến, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đề nghị cân nhắc kỹ quy định Chủ tịch UBND tỉnh do Thủ tướng phê chuẩn và trao thêm thẩm quyền cho Thường trực HĐND trong chỉ định nhân sự ở cấp xã, theo đó cần bảo đảm tính dân chủ và tránh rút gọn quyền dân cử.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Ảnh: Media Quốc hội).
Về hiệu lực và điều khoản chuyển tiếp, ông Hà Sỹ Đồng kiến nghị quy định cụ thể thời hạn và trình tự kiện toàn bộ máy sau khi sửa đổi Hiến pháp có hiệu lực, tránh tình trạng lúng túng trong triển khai.
"Đặc biệt, các trường hợp "chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND" cần giới hạn rõ ràng, chỉ áp dụng một lần duy nhất, và có cơ chế giám sát chứ không để chung chung, sẽ tạo tiền lệ", ông Đồng phát biểu.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) bày tỏ băn khoăn với nội dung trong giải trình của Chính phủ. Ông bảo lưu ý kiến đã nêu trước đó về quyền chỉ định Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND cấp xã.
Theo đại biểu Phạm Văn Hoà, Thủ tướng Chính phủ chỉ nên chỉ định Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND cấp tỉnh, còn việc chỉ định Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND cấp xã nên giao cho Chủ tịch UBND tỉnh, thay vì Thường trực HĐND cấp tỉnh như trong dự thảo.
"Mặc dù đây là quy định tạm thời trong giai đoạn của nhiệm kỳ 2021-2026 và sau đó sẽ thực hiện theo Luật Tổ chức Chính quyền địa phương, nhưng tôi thấy rằng việc Thường trực HĐND cấp tỉnh chỉ định Chủ tịch UBND cấp xã không hợp lý, bởi lẽ Thường trực HĐND là cơ quan lập pháp, trong khi Chủ tịch UBND là cơ quan hành pháp", ông Hòa nói.
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Ảnh: Media Quốc hội).
Ông Phạm Văn Hòa cũng cho biết, việc chỉ định toàn bộ các chức vụ cấp trưởng đều được thực hiện từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, hoặc Thường trực HĐND, nhưng lại không quy định rõ ai sẽ chỉ định các cấp phó, ví dụ như Phó Trưởng ban HĐND. Do đó, đại biểu đề nghị làm rõ các vấn đề này.
Một nội dung khác, theo ông Hoà, nếu theo dự thảo, việc chỉ định được thực hiện bởi Thường trực HĐND thì trong trường hợp Chủ tịch hoặc Phó Chủ tịch UBND cấp xã vi phạm kỷ luật hoặc bị miễn nhiệm, thì ai sẽ thực hiện việc miễn nhiệm?
"Liệu Thường trực HĐND cấp xã và cấp tỉnh sẽ quyết định hay là Chủ tịch UBND cấp tỉnh? Đây là một điểm tôi cũng đề nghị cần giải trình thêm", ông Hòa nêu.
Khắc phục tình trạng thiếu hụt nhân sự sau sắp xếp
Đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh (đoàn Hà Nội) bày tỏ nhất trí với quy định: Thường trực HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp và chỉ định Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng các Ban của HĐND, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND của đơn vị hành chính cấp dưới sau sắp xếp.
Thường trực HĐND ở đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương hình thành sau sắp xếp thực hiện chỉ định Ủy viên UBND cùng cấp.
Đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh (Ảnh: Media Quốc hội).
Trường hợp đặc biệt, cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND ở đơn vị hành chính sau sắp xếp.
"Việc chỉ định nhân sự giúp khẩn trương kiện toàn tổ chức, bộ máy chính quyền địa phương hai cấp sau khi sắp xếp, đảm bảo bộ máy hoạt động thông suốt, không gián đoạn.
Mặt khác, việc cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, xã hình thành sau sắp xếp bộ máy cũng khắc phục được tình trạng thiếu hụt nhân sự sau sắp xếp, để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn trong thời gian còn lại đến hết nhiệm kỳ 2021-2026", đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh nhấn mạnh.
Ngoài ra, ông đề nghị cần quy định cụ thể hơn về các chức danh lãnh đạo của HĐND theo hướng: Trường hợp đặc biệt, cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng ban, Phó Trưởng ban HĐND các cấp hình thành sau sắp xếp.
Theo đại biểu Nguyễn Tuấn Thịnh, quy định như vậy sẽ tạo điều kiện để kiện toàn tối đa bộ máy chính quyền địa phương hai cấp đảm bảo hoạt động liên tục, thông suốt khi kiện toàn tổ chức bộ máy của các cơ quan sau thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và kết thúc hoạt động của HĐND cấp huyện trong năm 2025.
