Dấu mốc thứ 3 thay đổi khu vực tư nhân
Chiều 9/5, tại tọa đàm "Để kinh tế tư nhân bứt phá theo Nghị quyết 68 - Những việc cần làm ngay", đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu đánh giá sự ra đời của Nghị quyết 68 là rất cần thiết và có ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay. Những thông điệp trong Nghị quyết rất rõ ràng và mạnh mẽ, đã đi thẳng vào những vấn đề của khu vực kinh tế tư nhân, giải quyết những trở ngại tồn tại lâu nay.
Nghị quyết 68 đã tạo ra đột phá thứ nhất là việc thừa nhận khu vực kinh tế tư nhân. Đột phá thứ hai là trao quyền kinh doanh và có sự cải cách thủ tục hành chính, chủ yếu ở mức gia nhập thị trường.
Đặc biệt, ông Hiếu cũng chỉ ra nếu nhìn sâu vào Nghị quyết thì đã tiến thêm một bước, sẽ giúp thay đổi khu vực kinh tế tư nhân về chất. Bởi vì tất cả các giải pháp trong nghị quyết này cho thấy các nhóm mục tiêu và Bộ Chính trị mong muốn.
Ông Phan Đức Hiếu, Đại biểu Quốc hội chuyên gia kinh tế (Ảnh: VGP).
Đầu tiên là tiếp tục tạo thuận lợi hơn cho việc gia nhập thị trường. Thông điệp ở đây rất rõ là xóa bỏ các rào cản hành chính trong quá trình hoạt động. Đó là cách giảm 30% thủ tục quy định chi phí tuân thủ. Đây là một sự tiến lên rất lớn so với thời điểm những năm 2000.
Cùng với đó là tăng mức độ bảo vệ, xử lý trách nhiệm của khu vực kinh tế tư nhân theo hướng không hình sự hoá, như vậy là đã giảm thiểu rất nhiều rủi ro cho khu vực này.
Cuối cùng là khơi thông nguồn lực. Đó là giúp khu vực này tiếp cận nguồn lực với đất đai, nguồn lực về mặt bằng sản xuất kinh doanh, về vốn, nhân sự. Trong này, có một nhóm giải pháp ẩn, mang tính chất khơi thông nguồn lực rất lớn, đó là thúc đẩy nhanh và hiệu quả cơ chế giải quyết tranh chấp.
"Như vậy, so sánh trong lịch sử phát triển khu vực kinh tế tư nhân thì chúng ta đã có hai dấu mốc, đó là 1988-1990 và 1999-2000, mà lần này với 3 cải cách mà tôi vừa nói sẽ xóa bỏ sự phiền hà, tăng mức bảo vệ và khơi thông nguồn lực thì đây sẽ là dấu mốc thứ 3 giúp thay đổi chất lượng khu vực kinh tế tư nhân, để đáp ứng nhu cầu mục tiêu phát triển kinh tế đất nước 2030-2045", ông Phan Đức Hiếu nhấn mạnh.
Ông Từ Tiến Phát - Tổng Giám đốc Ngân hàng ACB (Ảnh: VGP).
Về phía doanh nghiệp, ông Từ Tiến Phát - Tổng Giám đốc Ngân hàng ACB chia sẻ thời kỳ hiện nay có nhiều biến động bên trong và bên ngoài, chủ yếu liên quan đến kinh tế toàn cầu, những tranh chấp, những vấn đề thuế quan…
"Việc ví von "doanh nhân là chiến sĩ trên mặt trận kinh tế" là rất đúng. Doanh nhân hiện nay đối mặt với nhiều thách thức, từ vấn đề cạnh tranh, thị trường, thuế quan và trách nhiệm của họ là phải giữ được doanh nghiệp của mình. Vậy làm sao cạnh tranh được tốt hơn, làm sao đổi mới sáng tạo là việc thường trực hàng ngày?", ông Phát đặt ra câu hỏi.
Khi Nghị quyết 68 đưa vấn đề kinh tế tư nhân là quan trọng hàng đầu, ACB nhìn nhận vừa là vinh dự nhưng cũng vừa là trách nhiệm. "Chúng tôi cũng như các doanh nghiệp tư nhân của Việt Nam đã mong mỏi Nghị quyết này từ rất lâu", ông nói và cho rằng việc triển khai Nghị quyết này đang được triển khai gấp rút.
Định hướng phát triển nhanh, mạnh nhưng phải bền vững
Bà Bùi Thu Thủy - Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể (Bộ Tài chính) chia sẻ, Cục luôn đau đáu mấy chục năm qua, gần như là câu chuyện thường nhật.
"Trong nhiều năm qua, chúng tôi theo sát sự ra đời của Luật Doanh nghiệp, Luật Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa cùng nhiều chính sách liên quan. Tuy nhiên, quá trình thực thi vẫn còn nhiều hạn chế so với kỳ vọng và tinh thần trong các nghị quyết", bà Thủy nói
Nêu ví dụ, Nghị quyết Trung ương 10 từ năm 2017 đã ghi rõ nguyên tắc "không hình sự hóa các quan hệ kinh tế". Nhưng đến nay, thực tiễn vẫn còn nhiều vướng mắc trong việc cụ thể hóa tinh thần đó.
Nghị quyết lần này đã có bước tiến quan trọng, với những mô tả chi tiết hơn. Trong trường hợp chưa rõ ràng ("50-50") thì kiên quyết không hình sự hóa.
Bà Bùi Thu Thủy - Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp tư nhân và kinh tế tập thể, Bộ Tài chính (Ảnh: VGP).
Khi đơn vị tham gia xây dựng Nghị quyết, ban đầu rất lo ngại rằng những đề xuất mạnh mẽ như vậy sẽ không được chấp thuận. Nhưng lần này, có sự chỉ đạo quyết liệt từ Trung ương, đặc biệt là bài viết của Tổng Bí thư như kim chỉ nam tiếp thêm niềm tin và quyết tâm.
"Có thể khẳng định, Nghị quyết lần này có tính đột phá cao hơn hẳn các lần trước. Ví dụ như về điều kiện kinh doanh – một "bức tường" rất khó tháo gỡ – thì nay Nghị quyết nêu rõ: chuyển toàn bộ sang công bố, không để các bộ, ngành tự đặt thêm điều kiện, trừ các lĩnh vực liên quan đến quốc phòng, an ninh và sức khỏe người dân. Đây là một đột phá thực sự, gần như bức tường được phá băng", Phó Cục trưởng bày tỏ.
Theo đó, một điểm rất quan trọng là niềm tin. Lần này, Đảng và Chính phủ đã thể hiện sự tin tưởng sâu sắc đối với khu vực tư nhân.
Trước đây, trong thực tế, doanh nghiệp Nhà nước và doanh nghiệp FDI thường được ưu tiên hơn so với doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt trong tiếp cận tín dụng. Có thời kỳ, doanh nghiệp Nhà nước được tín chấp, không cần tài sản thế chấp vẫn vay được vốn, trong khi doanh nghiệp tư nhân thì vô cùng khó khăn.
Nghị quyết lần này khẳng định rõ ràng yêu cầu bình đẳng giữa các khu vực kinh tế trong cơ hội kinh doanh, tiếp cận nguồn lực...
"Không chỉ dừng ở trên nghị quyết, điều này sẽ được thể chế hóa bằng các giải pháp cụ thể. Nếu vẫn có hành vi phân biệt đối xử, người thực hiện phải chịu trách nhiệm. Chúng tôi tin rằng việc thực thi sẽ là yếu tố quyết định thành công", bà nói.
Về lý do Bộ Chính trị nhấn mạnh quan điểm phát triển kinh tế tư nhân nhanh, bền vững, hiệu quả – vừa là nhiệm vụ cấp bách, vừa là chiến lược lâu dài - là bởi hiện nay, khu vực FDI đóng góp khoảng hơn 20% GDP; khu vực doanh nghiệp Nhà nước cũng tương đương. Trong khi đó, kinh tế tư nhân trong nước chiếm hơn 50%.
"Nếu mục tiêu tăng trưởng GDP năm 2025 là 8% và xa hơn là tăng trưởng 2 con số thì vai trò của kinh tế tư nhân là cực kỳ quan trọng", bà Bùi Thu Thủy nói.
Trong bối cảnh toàn cầu nhiều biến động, dịch chuyển chuỗi cung ứng, thuế tối thiểu toàn cầu..., khu vực FDI cũng cần thận trọng. Doanh nghiệp Nhà nước thì đang được tái cơ cấu, tập trung vào các lĩnh vực thiết yếu. Vì vậy, nếu muốn đạt mục tiêu phát triển bền vững, dài hạn, khu vực tư nhân vô cùng quan trọng.
Tuy nhiên, bà cho rằng phải nhìn nhận, tuy số lượng doanh nghiệp tư nhân tăng, nhưng đa phần còn nhỏ, sức cạnh tranh yếu, tỉ lệ tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu thấp (dưới 20%), trong khi 70% giá trị xuất khẩu vẫn thuộc về FDI.
Vậy nên, định hướng phát triển nhanh, mạnh nhưng phải bền vững – nghĩa là không chỉ giải quyết khó khăn trước mắt mà còn đảm bảo vai trò lâu dài, song hành cùng nhà nước – là hoàn toàn xác đáng và cấp thiết.
