Canada vừa ký một thỏa thuận quốc phòng toàn diện với Liên minh châu Âu (EU), đưa quốc gia thành viên NATO Bắc Mỹ này xích lại gần thêm một chút với khối 27 quốc gia ở bên kia bờ Đại Tây Dương.
Thỏa thuận được ký kết khi Thủ tướng Canada Mark Carney tham dự một hội nghị thượng đỉnh với Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa tại Brussels hôm 23/6.
“Trong khi NATO vẫn là nền tảng cho hệ thống phòng thủ tập thể của chúng ta, mối quan hệ đối tác này sẽ cho phép chúng ta tăng cường khả năng chuẩn bị… để đầu tư nhiều hơn và thông minh hơn”, ông Costa cho biết tại cuộc họp báo sau hội nghị.
Quan hệ đối tác an ninh và quốc phòng EU-Canada mở ra cánh cửa cho các công ty của "xứ sở lá phong" tiếp cận quỹ quốc phòng mới thành lập trị giá 150 tỷ Euro của EU, được gọi là SAFE.
SAFE là viết tắt của cụm "An ninh và Hành động vì châu Âu" – một công cụ tài chính là một hợp phần quan trọng của kế hoạch ReArm Europe Plan/Readiness 2030 được EC công bố hồi tháng 3.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và Thủ tướng Canada Mark Carney tại Hội nghị Thượng đỉnh G7 ở Alberta, Canada, ngày 15-17/6/2025. Ảnh: Shutterstock
"Nó sẽ giúp chúng tôi đáp ứng các yêu cầu mới về năng lực nhanh hơn và hiệu quả hơn, nó sẽ giúp xây dựng các ngành công nghiệp của chúng tôi, bảo vệ các khu vực pháp lý của chúng tôi", Thủ tướng Carney cho biết, đề cập đến thỏa thuận vừa ký kết.
"Chúng tôi rất vui mừng khi thực hiện bước quan trọng này hướng tới việc tham gia SAFE như một phần của kế hoạch ReArm, mang đến chuyên môn chung, nghiên cứu chung và đổi mới", người đứng đầu chính phủ Canada nói.
Thủ tướng Carney đã ra hiệu trong nhiều tháng rằng chính phủ của ông không hài lòng khi Canada đang phân bổ tới 70% chi tiêu quân sự để mua thiết bị do Mỹ sản xuất.
Thỏa thuận nói trên là "phiên bản Canada" của thỏa thuận mà EU đã ký với Vương quốc Anh vào tháng trước.
Khối này đã có những thỏa thuận tương tự với 6 quốc gia khác bao gồm Na Uy và Nhật Bản, nhưng Canada là quốc gia châu Mỹ đầu tiên tham gia.
Thỏa thuận cũng bao gồm hợp tác chung về an ninh mạng, hàng hải và không gian, kiểm soát vũ khí và hỗ trợ cho Ukraine.
Mặc dù việc tham gia mua sắm chung vũ khí trong khuôn khổ quỹ SAFE cần phải đàm phán thêm về các vấn đề kỹ thuật, bà Von der Leyen cam kết cả hai bên sẽ "nhanh chóng khởi động các cuộc đàm phán" về việc Canada tiếp cận chương trình mua sắm chung này.
Mặc dù quan hệ hợp tác quốc phòng và an ninh này không toàn diện như trong liên minh NATO, nhưng xét đến bối cảnh mới đầy sự không chắc chắn kể từ khi ông Donald Trump trở lại Nhà Trắng, mối quan hệ đối tác này rất quan trọng.
"Nó có thể bổ sung cho NATO. Nó không nhất thiết phải là sự thay thế", ông Stephen Saideman, nhà khoa học chính trị giữ chức Chủ tịch Paterson về các vấn đề quốc tế tại Trường các vấn đề quốc tế Norman Paterson thuộc Đại học Carleton ở Ottawa, cho biết.
"Việc hợp tác với người châu Âu nhiều nhất có thể về quốc phòng là điều hợp lý", ông Saideman nói.
Minh Đức (Theo The Guardian, CBC News)
