Cua dừa là một loài cua lớn sinh tồn ở các đảo thuộc Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, là loài động vật ấn tượng vì có thể nặng tới 4kg. Chúng có họ hàng với các loài cua ẩn sĩ (hay còn gọi là ốc mượn hồn).
Cua dừa non sử dụng vỏ rỗng để tự vệ giống như các loài cua ẩn sĩ khác, nhưng những con trưởng thành phát triển lớp vỏ ngoài cứng cáp ở bụng và ngừng mang vỏ.
Cua dừa - loài cua sống trên cạn, cũng là động vật chân đốt sống trên cạn lớn nhất thế giới.
Loài cua hiếm này được coi là động vật không xương sống lớn nhất thế giới ở trên cạn. Bề ngoài loài cua này trông khá kì dị, vừa giống cua, vừa giống tôm hùm nhưng lại không sống dưới nước, trái lại còn leo thân cây dừa thoăn thoắt.
Cua dừa xuất hiện nhiều ở các hòn đảo khu vực Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, chủ yếu sống trên cạn, có khả năng đào hang sâu tới 1m.
Đây là loại lớn nhất trong họ nhà cua ẩn sĩ, tên khoa học của nó là Birgus latro. Nó chính là loại động vật chân khớp lớn nhất hiện vẫn đang sinh sống trên thế giới.
Với bề ngoài lạ mắt "cua "lạ" cũng có nhiều kích thước khác nhau, những con trưởng thành thì rất lớn. Một con cua dừa trưởng thành có thể nặng đến 4,1kg, dài 1m. Tùy vào môi trường sống mà màu sắc của cua dừa trên các đảo có sự khác nhau, từ màu đỏ da cam đến tím xanh. Trong đó, màu xanh da trời thường là màu chiểm tỉ lệ nhiều nhất.
Lý do loại cua này có tên cua dừa là chúng thường tập trung đông đúc ở những vùng có nhiều cây dừa. Hàng ngày, chúng trèo lên những cây dừa cao chót vót để hái quả ăn. Chúng thường thả những quả dừa từ trên cao xuống để dừa vỡ ra rồi mò xuống ăn. Nếu quả dừa không vỡ, chúng sẽ tự bổ dừa để ăn. Đôi càng khổng lồ, cứng như thép của loài cua này dễ dàng bóc lớp vỏ dai và bổ dừa để uống nước, móc cùi dừa thưởng thức.
Một điểm nổi bật của cua dừa được mệnh danh là "dũng sỹ" siêu khỏe với đôi càng chắc khỏe. Chúng leo lên cây hái dừa. Sau đó, để ăn trái, chúng sẽ dùng càng xé toạc xơ dừa, đập đi đập lại cho tới lúc sọ dừa vỡ ra. Sau khi bóc tách lớp bên ngoài, cua dừa uống nước rồi mới ăn cùi. Đây có lẽ cũng là động vật duy nhất trên thế giới có thể phá vỡ quả dừa.
Mặc dù có ngoại hình độc lạ nhưng thức ăn của cua dừa rất đơn giản ví dụ như các loại hoa quả, đặc biệt là dừa và sung. Ngoài ra, chúng còn bắt chuột hoặc chim. Những con vật chậm chạp như rùa biển cũng trở thành miếng mồi ngon của cua dừa.
Cũng như nhiều loại cua khác, cua dừa không chỉ ăn được mà còn được coi là đặc sản ở các đảo quốc. Chúng có vị giống như các loài động vật có vỏ khác, chẳng hạn như cua và tôm hùm. Tuy nhiên, những năm vừa qua cua dừa bị săn bắt quá đà ở nhiều nơi và hiện số lượng cá thể đã giảm mạnh so với trước.
Cua dừa trưởng thành đã từ bỏ đại dương và chọn cuộc sống thích nghi hoàn toàn trên cạn. Chúng không thể bơi, và sẽ bị chết đuối nếu chìm dưới nước trong thời gian dài. Điều này là do phần mang của cua dừa trưởng thành bắt đầu thoái hóa dần, thay vào đó các cơ quan được gọi là "phổi branchiostegal" rất phát triển giúp chúng có thể hít thở trên cạn.
Ở Việt Nam, cua dừa chỉ được bán dưới hình thức nhập khẩu và không phải lúc nào cũng mua được.
Ngoài ra, loại cua này thường sống một mình trong các hang dưới đất hay các khe nứt trong đá, tùy thuộc vào địa hình nơi chúng sống. Chúng tự đào hang dưới cát hay đất xốp. Ban ngày, chúng ẩn mình để tránh mất nước vì nhiệt. Hang của cua dừa có những sợi mảnh nhưng rất chắc chắn từ vỏ dừa mà chúng lót bên dưới. Khi nghỉ ngơi trong hang, cua dừa sẽ đóng lối ra vào bằng một trong các cái càng của nó.
Loài cây quý hiếm bậc nhất thế giới, chỉ 3 quốc gia sở hữu, Việt Nam cũng cóĐỌC NGAYLoại cua dừa mà các nhà hàng ở Việt Nam nhập về mỗi con thường có trọng lượng từ 1,5-2kg, chiều dài sải chân khoảng 40-50 cm. Với giá bán từ 6-7 triệu đồng/kg, tính ra mỗi con cua trung bình hơn chục triệu đồng nhưng vẫn có nhiều khách đặt trước để thưởng thức loài cua "độc, lạ" này.
Nếu ở Việt Nam bạn muốn thưởng thức cua dừa thì phải chi ra số tiền không hề nhỏ bởi cua dừa chỉ được bán dưới hình thức nhập khẩu và không phải lúc nào cũng mua được nên giá đắt đỏ.
Với kích thước lớn, cua dừa có thể được chế biến cho nhiều người ăn cùng lúc. Trong khi nhiều loài cua khác chỉ ngon ở phần chân, thì cua dừa lại có rất nhiều thịt ở tất cả các bộ phận. Trứng cua dừa được tìm thấy bên trong các con cái được coi là phần ngon nhất ở loài này.
Tuy bề ngoài kì dị nhưng cua dừa có chất lượng thịt rất thơm ngon, có thể chế biến nhiều món đặc sản như cua đút lò phô mai, cua sốt tiêu kiểu Singapore, cua cháy tỏi, cháo cua…
Trúc Chi (t/h)
