Vừa qua, Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) vừa tiếp nhận một bệnh nhân nam (55 tuổi, quận Hoàng Mai, Hà Nội) trong tình trạng hôn mê, suy hô hấp, nhiễm toan chuyển hóa nặng do súc miệng bằng cồn sát trùng giả. Kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ methanol trong máu bệnh nhân ở mức cao – 116,63 mg/dL. Chụp MRI não ghi nhận tổn thương hoại tử tại nhân bèo kèm biến chứng chảy máu não.
Người đàn ông 55 tuổi nhập viện trong tình trạng nguy kịch, tổn thương não, sau khi dùng phải cồn giả để súc miệng chữa đau răng.
Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên – Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), bệnh nhân không có tiền sử nghiện rượu, sức khỏe nền tảng tốt. Khoảng một tuần trước khi nhập viện, do viêm tủy răng, người này mua cồn 70 độ tại hiệu thuốc gần nhà để ngậm súc miệng, mỗi lần ngậm kéo dài khoảng 1 giờ, 3–4 lần mỗi ngày. 3 ngày trước nhập viện, bệnh nhân bắt đầu ăn uống kém, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi, sau đó xuất hiện triệu chứng nhìn mờ và được đưa vào viện cấp cứu.
Khi nhập viện, bệnh nhân tỉnh táo, mạch, huyết áp và hô hấp ổn định, không rối loạn cảm giác. Chụp MRI phát hiện ổ nhồi máu nhỏ tại nhân bèo trái; khí máu cho thấy nhiều chỉ số bất thường. Sau đó, bệnh nhân nhanh chóng giảm ý thức, đồng tử giãn, suy hô hấp, hôn mê và phải đặt nội khí quản, thở máy. Do nghi ngờ ngộ độc methanol, bệnh nhân được chuyển gấp tới Trung tâm Chống độc để lọc máu và điều trị chuyên sâu.
Các bác sĩ Trung tâm Chống độc cho biết, bệnh nhân bị ngộ độc methanol. Kết quả xét nghiệm mẫu cồn bệnh nhân sử dụng, mặc dù nhãn mác ghi "Ethanol cồn 70 độ C", nhưng không có ethanol, mà chỉ có cồn công nghiệp methanol chiếm đến 77,5%.
Như vậy, bệnh nhân trên đã dùng cồn công nghiệp để ngậm thời gian dài, miệng có vết thương hở (viêm tủy răng), cồn công nghiệp thẩm thấu qua niêm mạc và cũng không ngoại trừ quá trình ngậm bệnh nhân có nuốt phải. Đây là những nguyên nhân khiến bệnh nhân ngộ độc và dẫn đến tình trạng nguy kịch.
Theo TS.BS Nguyễn Trung Nguyên, loại cồn sát khuẩn phổ biến là ethanol, còn methanol là cồn công nghiệp, hóa chất độc hại, khả năng sát trùng rất kém và không được dùng để sát trùng. Cồn công nghiệp methanol có thể dễ dàng hấp thu qua đường tiêu hóa, qua da và đường hô hấp. Methanol cũng dễ bốc hơi nên hít nhiều hoặc kéo dài cũng bị ngộ độc.
Người đàn ông 42 bị dập nát bàn tay vì thói quen khó bỏĐỌC NGAYTrung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) thường xuyên tiếp nhận các ca ngộ độc methanol, không chỉ qua đường uống mà cả qua hô hấp và da trong môi trường lao động. Điển hình là một ca nhiễm độc nặng khi làm việc tại xưởng sản xuất cồn khô, để lại tổn thương mắt và di chứng. Trung tâm nhiều lần cảnh báo methanol đang bị quản lý lỏng lẻo, bị tuồn ra ngoài để pha chế rượu rởm, cồn sát trùng và cồn y tế giả. Các sản phẩm này được bán trôi nổi, thậm chí tại hiệu thuốc, khiến người dân nhầm là hàng an toàn, dẫn đến ngộ độc, tử vong hoặc để lại di chứng nặng.
Do methanol được sản xuất nhiều và bán rất rẻ nên dễ bị kẻ xấu dùng thay ethanol để pha chế rượu, cồn sát trùng, cồn y tế giả, gây ngộ độc cho người dùng. TS.BS Nguyễn Trung Nguyên cho rằng, để ngăn chặn tình trạng này, cần siết chặt quản lý hóa chất độc hại từ khâu đăng ký, kinh doanh đến thanh tra, hậu kiểm, tránh để methanol lưu hành tràn lan, dễ gây nhầm lẫn như hiện nay.
Để hạn chế rủi ro, chuyên gia khuyến cáo: Chỉ mua cồn sát trùng từ nhà thuốc uy tín, yêu cầu hóa đơn. Kiểm tra kỹ thành phần và công dụng trên nhãn: cồn y tế phải ghi rõ ethanol hoặc isopropanol, tuyệt đối không chứa methanol. Không sử dụng cồn để súc miệng, uống, nhỏ mắt hoặc sát trùng vết thương hở nếu chưa chắc chắn về nguồn gốc. Về lâu dài, cần tăng cường giám sát nhập khẩu, sản xuất và phân phối methanol, đồng thời áp dụng các biện pháp kỹ thuật như đánh dấu màu (như tại Mỹ) để dễ nhận diện sản phẩm độc hại và ngăn chặn nhầm lẫn gây hậu quả nghiêm trọng cho cộng đồng.
Trúc Chi (t/h Đại Đoàn Kết, Hà Nội Mới)
