Ảnh: REUTERS/Ali Khara/Ảnh tài liệu.
Vài ngày trước khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ giúp đỡ những người Afghanistan phải rời bỏ đất nước và mắc kẹt tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), chính phủ UAE đã bắt đầu đưa họ trở về Afghanistan và thông báo với Washington rằng họ đang thực hiện việc này, theo một bức điện nội bộ của Bộ Ngoại giao mà Reuters xem được vào Chủ Nhật.
UAE, một đối tác an ninh quan trọng của Mỹ, trong năm 2021 đã đồng ý tạm thời chấp nhận hàng ngàn người Afghanistan sơ tán khỏi Kabul, sau khi Taliban lật đổ chính phủ do Mỹ hậu thuẫn tại quốc gia này.
Trong nhiều năm, khoảng 17.000 người Afghanistan đã được nhập cảnh tại một cơ sở ở Abu Dhabi, mang tên Thành phố Nhân đạo Emirates. Tuy nhiên, hơn 30 người Afghanistan đã bị kẹt trong quá trình nhập cảnh này.
Trong ngày Chủ Nhật, kênh truyền thông "Just The News" đã đưa tin cho biết các quan chức UAE đã chuẩn bị trả lại một số người tị nạn Afghanistan cho chính quyền Taliban.
Trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social vào ngày Chủ Nhật, đề cập tới một bài viết về những người Afghanistan bị kẹt này, ông Trump đã khẳng định: "Tôi sẽ giúp họ, bắt đầu ngay từ bây giờ".
Tuy nhiên, đối với một số người trong nhóm đó, có vẻ mọi thứ đã quá muộn.
Trong một cuộc họp với các quan chức Mỹ tại Abu Dhabi vào ngày 10/7, Salem al-Zaabi, Cố vấn đặc biệt của Bộ trưởng Ngoại giao UAE cho biết, 2 gia đình người Afghanistan đã được trả về Afghanistan "thành công và an toàn" từ đầu tháng 7.
Ông Al-Zaabi nói với phía Mỹ rằng, mặc dù UAE hiểu chính sách hiện tại từ Washington, nhưng nước này sẽ "khép lại chương này mãi mãi" và do đó sẽ tiến hành hồi hương 25 người còn lại trước Chủ nhật, ngày 20/7, theo bức điện.
Ông bổ sung rằng chính phủ UAE sẽ tìm kiếm sự đảm bảo từ Taliban rằng tính mạng của họ được bảo vệ.
Hiện chưa rõ liệu những người còn lại đã được đưa trở về hay chưa, cũng như hoàn cảnh của hai gia đình đã hồi hương Afghanistan.
Bức điện và việc hai gia đình người Afghanistan được trả về nước chưa từng được đưa tin trước đây.
Dựa trên bài đăng trên Truth Social của mình, ông Trump dường như không được thông báo về kế hoạch của UAE.
Bộ Ngoại giao, Nhà Trắng và chính phủ UAE chưa có bình luận ngay lập tức về câu chuyện này.
Theo bức điện, Al-Zaabi nói với các quan chức Mỹ rằng hai gia đình trên đã được đưa trở về Afghanistan vào đầu tháng 7 "theo yêu cầu của họ, vì họ đã mệt mỏi chờ đợi".
Tuy nhiên, hai nguồn tin am hiểu vụ việc đã bác bỏ thông tin này, nói rằng chính phủ UAE và đại sứ Taliban tại UAE đang ép các gia đình Afghanistan tại Thành phố Nhân đạo Emirates phải lựa chọn giữa việc ký đơn trục xuất "tự nguyện" về Afghanistan hoặc bị bắt giữ để cưỡng bức trục xuất vào thứ Hai.
Bức điện cũng cho biết, ông Al-Zaabi yêu cầu Mỹ phối hợp "quản lý hình ảnh" để đảm bảo Washington và Abu Dhabi thống nhất thông điệp về chủ đề này, vì UAE không muốn bị các tổ chức phi chính phủ chỉ trích "do Hoa Kỳ không thể tái định cư nhóm người này tại Mỹ hoặc ở nơi khác".
Số phận của hơn 30 người Afghanistan sơ tán và cách chính quyền xử lý các trường hợp của họ có ý nghĩa quan trọng đối với tương lai của khoảng 1.500 đàn ông, phụ nữ và trẻ em Afghanistan khác đang bị kẹt trong một cơ sở tương tự tại trại As Sayliyah ở Qatar.
Kể từ sau cuộc rút quân hỗn loạn của Mỹ khỏi Afghanistan, chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden đã đưa gần 200.000 người Afghanistan sang Mỹ.
Ông Trump đã đình chỉ việc tái định cư người tị nạn sau khi nhậm chức vào tháng 1. Tháng 4, chính quyền Tổng thống Trump đã chấm dứt chính sách bảo vệ trục xuất tạm thời đối với hàng nghìn người Afghanistan tại Mỹ.
Các nghị sĩ Dân chủ đã kêu gọi ông Trump khôi phục tình trạng bảo vệ tạm thời cho người Afghanistan, cho rằng phụ nữ và trẻ em có thể phải đối mặt với nguy hiểm đặc biệt dưới chính quyền do Taliban lãnh đạo.
Kể từ khi nắm quyền, chính quyền Taliban ở Afghanistan đã quay lưng với những quyền lợi mà phụ nữ và trẻ em gái Afghanistan giành được trong hai thập kỷ dưới sự hậu thuẫn của chính phủ Mỹ. Họ áp đặt các giới hạn về giáo dục, công việc và sự độc lập trong đời sống hàng ngày.
Những người tị nạn bao gồm thân nhân của quân nhân Mỹ gốc Afghanistan, trẻ em được phép đoàn tụ với cha mẹ, người thân của những người Afghanistan đã được nhận vào Mỹ, và hàng chục nghìn người Afghanistan từng làm việc cho chính phủ Mỹ trong cuộc chiến kéo dài 20 năm.
Nhóm vận động #AfghanEvac kêu gọi Tổng thống Trump biến những tuyên bố của ông thành hành động.
"Điều đó có nghĩa là phải lập tức bảo đảm quyền bảo vệ và đưa những người Afghanistan tại Thành phố Nhân đạo Emirates ở UAE và trại As Sayliyah ở Qatar ra khỏi nơi này, và đảm bảo rằng họ không bị trục xuất về tay Taliban", nhóm này tuyên bố.
Nguyễn Quang Minh (theo REUTERS)
