Sáng 24/6, tọa đàm "Thương mại gỗ và sản phẩm gỗ giữa Việt Nam và Mỹ" được tổ chức nhằm cập nhật chính sách thương mại của Mỹ, đồng thời đưa ra khuyến nghị giúp doanh nghiệp chuẩn bị tốt hơn trước những biến động tại thị trường này.
Doanh nghiệp gỗ Việt lo ngại động thái điều tra, áp thuế từ Mỹ
Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST), Mỹ là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của ngành gỗ Việt Nam. Trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đạt khoảng 9 tỷ USD, chiếm trên 50% tổng giá trị xuất khẩu của toàn ngành.
Không chỉ là đầu ra lớn, Mỹ còn là một trong những nguồn cung nguyên liệu quan trọng. Cụ thể, năm 2024, Việt Nam nhập khẩu từ Mỹ trên 303.000 m³ gỗ tròn và 429.000 m³ gỗ xẻ, với tổng trị giá vượt 300 triệu USD. Quy mô thương mại 2 chiều có xu hướng tiếp tục mở rộng.
Toàn cảnh toạ đàm (Ảnh: Bảo Thắng).
Tuy nhiên, ngành gỗ Việt Nam đang đối mặt với không ít rủi ro. Chính phủ Mỹ hiện đang xem xét áp dụng mức thuế đối ứng lên tới 46% đối với một số mặt hàng nhập khẩu, trong đó có sản phẩm gỗ. Ngoài ra, nhiều mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn của Việt Nam đang bị điều tra theo Điều 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại Mỹ.
Đặc biệt, ngày 22/5 vừa qua, Liên minh Công bằng Thương mại về Gỗ dán cứng của Mỹ đã gửi đơn kiện các doanh nghiệp Việt Nam, Trung Quốc và Indonesia. Đơn kiện cáo buộc các sản phẩm gỗ dán của Việt Nam được trợ cấp từ Chính phủ trước khi xuất khẩu sang Mỹ, và được bán với giá thấp hơn giá thành, gây thiệt hại cho các doanh nghiệp Mỹ. Những động thái này đang tác động đáng kể đến tâm lý và hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp trong ngành.
Chính phủ Việt Nam hiện đang tích cực đàm phán với phía Mỹ để xử lý các vấn đề thuế quan. Các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp cũng đang có những phản hồi và chuẩn bị kỹ lưỡng hơn nhằm ứng phó với các rào cản thương mại.
Ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VIFOREST (Ảnh: Bảo Thắng).
Phát biểu tại tọa đàm, ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VIFOREST cho biết Việt Nam hiện tập trung xuất khẩu vào 4 nhóm sản phẩm chính, với tốc độ tăng trưởng ổn định. Trong đó, nhóm đồ gỗ nội, ngoại thất xuất khẩu sang Mỹ chiếm khoảng 38-40% tổng lượng hàng nhập khẩu mặt hàng này của nước này.
Ngành gỗ Việt Nam phát triển dựa trên 2 lợi thế chính, lực lượng lao động cần cù, chi phí thấp và nguồn nguyên liệu trong nước dồi dào, phần lớn hợp pháp. Theo ông Hoài, gỗ nguyên liệu chủ yếu đến từ rừng trồng trong nước, được tái canh theo chu kỳ 20-25 năm.
Ông Hoài cũng nhấn mạnh: "Ngành gỗ là lĩnh vực sử dụng nhiều lao động, biên lợi nhuận thấp, lại đang chịu nhiều rủi ro từ các biện pháp phòng vệ thương mại và nguy cơ liên quan đến gỗ bất hợp pháp. Gỗ hợp pháp hiện nay không chỉ là yêu cầu về chất lượng, mà là yếu tố mang tính sống còn với toàn ngành".
Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng phần lớn sản phẩm xuất khẩu hiện nay vẫn là gia công theo mẫu mã đặt hàng của đối tác, chưa chủ động về thiết kế, mẫu mã.
Thương mại gỗ Việt Nam - Mỹ là một phần quan trọng trong quan hệ kinh tế giữa 2 nước.
Thương mại gỗ Việt Nam - Mỹ là một phần quan trọng trong quan hệ kinh tế giữa 2 nước, không chỉ bởi Việt Nam là nhà cung ứng hàng đầu, mà còn là thị trường nhập khẩu gỗ lớn từ Mỹ. Do đó, bên cạnh thỏa thuận loại bỏ gỗ bất hợp pháp đã có, 2 bên cần tiếp tục tăng cường đối thoại, phối hợp kỹ thuật và thúc đẩy thương mại bền vững, thay vì gia tăng các biện pháp phòng vệ.
Từ đó, ông Hoài đánh giá cao hợp tác kỹ thuật giữa 2 quốc gia để giải quyết rốt ráo các vấn đề liên quan đến truy xuất nguồn gốc gỗ và đảm bảo gỗ hợp pháp nhằm thúc đẩy thương mại gỗ Việt Nam - Mỹ.
Ưu tiên nhập khẩu gỗ chất lượng cao từ Mỹ
Thông tin về chuyến công tác Mỹ do Bộ trưởng Bộ NN&MT Đỗ Đức Duy dẫn đầu, ông Hoài cho hay, nhiều doanh nghiệp gỗ thời gian tới sẽ ưu tiên nhập khẩu gỗ, nguyên liệu có chất lượng cao từ Mỹ như gỗ sồi, gỗ dẻ gai,... và ký các biên bản ghi nhớ để tăng kim ngạch nhập khẩu, giảm xuất siêu vào Mỹ, góp tiếng nói để chuẩn bị vòng đàm phán thương mại giữa 2 bên trong thời gian tới.
Tại sự kiện, ông Tô Xuân Phúc - Đại diện Forest Trend cho biết: "Ngành gỗ Việt Nam đang đối diện với nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, cung cấp thông tin để hiểu rõ về ngành gỗ có vai trò cực kỳ quan trọng để giảm rủi ro và mở rộng thị trường, bên cạnh những việc Chính phủ và doanh nghiệp đang làm".
Theo ông Phúc, trong bối cảnh thị trường biến động ngành gỗ cần thay đổi phương pháp tiếp cận thông qua việc chủ động cung cấp thông tin, tăng cường đối thoại, trao đổi thông tin với thị trường xuất khẩu và các tổ chức môi trường, trực tiếp tham gia làm thành viên của các hiệp hội quốc tế.
Từ đó, ông Phúc đề xuất, các đầu mối từ Việt Nam nên có những cập nhật định kỳ, hàng quý về cập nhật cơ chế, chính sách mới đến các thị trường để chủ động kết nối, tăng cường hợp tác, trao đổi thông tin thường xuyên với các hiệp hội quốc tế.
Đồng thời, xây dựng chiến lược hợp tác, tận dụng tối đa sự hỗ trợ của các chức, hiệp hội nước ngoài, từ đó xây dựng mối quan hệ và lòng tin.
Ông Phùng Quốc Mẫn - Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ Tp.HCM (Ảnh: Bảo Thắng).
Trực tiếp theo đoàn công tác của Bộ trưởng Đỗ Đức Duy sang Mỹ hồi đầu tháng 6/2025, ông Phùng Quốc Mẫn - Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ Tp.HCM đánh giá cao vai trò của các tổ chức quốc tế trong thúc đẩy hợp tác giữa Việt Nam và Mỹ nhằm phát triển chuỗi cung ứng gỗ minh bạch và bền vững.
Ông cũng cho rằng, việc chủ động tham gia vào các chương trình đào tạo, hội thảo do các tổ chức quốc tế sẽ giúp doanh nghiệp Việt tiếp cận nhanh hơn các tiêu chuẩn quốc tế. Đây là nền tảng để Việt Nam tăng cường xuất khẩu sản phẩm gỗ chế biến giá trị cao, đồng thời giảm thiểu rủi ro từ biện pháp điều tra thương mại hoặc thuế quan.
