Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, tinh thần chung là mong muốn các địa phương tập trung để cố gắng hoàn thành sáp nhập huyện, xã trước 30/9/2024, đảm bảo tinh thần nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị, Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ.
Đồng thời, gắn với việc tập trung giải quyết tài sản, trụ sở, cán bộ, công chức, viên chức dôi dư sau khi sắp xếp đơn vị hành chính.
Theo bộ trưởng, vấn đề này được Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ đặc biệt quan tâm, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm đến hết năm 2023, để chuẩn bị Đại hội XIV của Đảng. Cùng với đó, các địa phương rất nỗ lực, quyết liệt để triển khai việc này.
Một trong những yếu tố thuận lợi là nghị quyết 35 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, xã đã bao trùm được tất cả các vấn đề và gần như giải quyết hết các vấn đề vướng mắc khi thực hiện sắp xếp của giai đoạn trước.
Hiện nay, các bộ, ngành đã tập trung ban hành các văn bản thuộc thẩm quyền để giải quyết khó khăn, vướng mắc của giai đoạn trước. Trong đó, rất nhiều địa phương đã rất năng động, chủ động để có các chỉ thị, nghị quyết của HĐND giải quyết vấn đề này.
Đến thời điểm hiện tại, theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, có 54/63 đơn vị nằm trong diện phải sáp nhập huyện, xã. Theo đó, có 49 đơn vị cấp huyện phải sáp nhập, dự kiến giảm 12-13 đơn vị cấp huyện. Số cấp xã phải sáp nhập là 1.247, dự kiến giảm 624 đơn vị.
Đến nay, có nhiều địa phương làm rất tích cực và hiện có 10 địa phương trình đề án lên Bộ Nội vụ thẩm định và trình Chính phủ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết để thực hiện sắp xếp.
Tiêu biểu, điển hình là tỉnh Nam Định thực hiện rất quyết liệt và sắp xếp rất ổn định, có nhiều cơ chế, chính sách thuận lợi để giải quyết vấn đề cán bộ, công chức, viên chức, tài sản dôi dư. Dự kiến Nam Định giảm số lượng cấp xã khoảng 50 đơn vị.
Với việc sắp xếp trong giai đoạn hiện nay, theo Bộ trưởng, 4 địa phương có số lượng sắp xếp rất lớn là TP. Hải Phòng, TP. Hà Nội, TP.HCM và tỉnh Nghệ An.
Bên cạnh những kết quả tích cực, Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà chỉ rõ một số địa phương còn chưa thực sự quyết tâm trong vấn đề này.
Biểu hiện cụ thể là chưa ban hành các chỉ thị, văn bản chỉ đạo căn cơ, khoa học, chặt chẽ về mặt chính trị, thể hiện quyết tâm cao của địa phương.
Trình tự thủ tục cũng rất chậm và nếu tính thời gian chỉ còn mấy tháng nhưng nhiều địa phương rất chậm, nếu không nhanh sẽ không kịp thời gian 30/9/2024 là phải xong.
"Đến thời điểm này mới có 10 địa phương gửi hồ sơ lên Bộ Nội vụ, như vậy sẽ rất khó khăn cho Chính phủ trình với Ủy ban Thường vụ Quốc hội", bà Bộ trưởng nêu.
Bên cạnh đó, một số địa phương chỉ dựa trên cơ sở là các cơ chế, chính sách của trung ương, chứ không có nghị quyết riêng để căn cứ vào thực tiễn của địa phương giải quyết dôi dư và phương án sắp xếp các tài sản, tài chính dôi dư.
Liên quan đến việc xử lý về tài sản dôi dư, Bộ trưởng Bộ Nội vụ cho biết, đến nay với giai đoạn trước còn tồn đọng khoảng 50%. Còn số cán bộ, công chức dôi dư xử lý rất ổn, cơ bản giải quyết triệt để và còn lại khoảng 8%.
Về số lượng tài sản, tài chính, trụ sở dôi dư ở giai đoạn 2023 - 2025, Bộ trưởng thông tin dự kiến sẽ có khoảng 2.700, so với giai đoạn trước rất lớn.
Số cán bộ, công chức không chuyên trách cấp xã dôi dư ở giai đoạn này dự kiến 21.700 người. Số lượng này sắp xếp rất lớn và nếu không có các giải pháp căn cơ sẽ khó thực hiện.
Vì vậy, Ban chỉ đạo trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính và ban chỉ đạo địa phương đang cố gắng phối hợp chặt chẽ để chủ động phương án ngay từ khi xây dựng đề án giải quyết vấn đề này trên tinh thần xử lý đồng bộ các vấn đề phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện.
Về một số vướng mắc, Bộ trưởng Bộ Nội vụ nêu rõ như vướng mắc về quy hoạch, đánh giá, phân loại đơn vị hành chính đô thị sau sắp xếp. Việc này đang được trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội để sớm được tháo gỡ.
Lê Sơn
