Nhiệm vụ của ngành giáo dục là phải quét sạch bạo lực khỏi trường học
Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Bình) cho biết, thời gian qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều hình thức chỉ đạo xử lý quyết liệt đối với các trường hợp bạo lực học đường. Tuy nhiên, tình trạng bạo lực học đường, đặc biệt là bắt nạt trên mạng, từ năm 2023 đến nay có những diễn biến báo động, di chứng để lại lâu dài. Đây là một thách thức đáng lo ngại đối với môi trường giáo dục, ảnh hưởng đến thế hệ trẻ cả về thể chất, tinh thần, ngăn cản phát triển con người toàn diện.
Với nhiệm vụ của ngành giáo dục là phải quét sạch bạo lực khỏi trường học, đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị Bộ trưởng cho biết, đến khi nào thì không còn bạo lực học đường? Trách nhiệm của nhà trường và xử lý như thế nào khi để xảy ra tình trạng này?
Ngày mà không còn bạo lực học đường là ngày người lớn không còn bạo lực với nhau
Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho rằng, đây là một câu hỏi "đầy tính nhân văn". Những người làm giáo dục “luôn đau đáu một điều” là trong trường học sẽ không còn bạo lực học đường, mọi mái trường đều là trường học hạnh phúc và ở đó không còn bạo lực.
Song, cũng phải thẳng thắn nhìn vào sự thật, trường học là một bộ phận không thể tách rời khỏi xã hội, “bức tường” vây quanh trường học ngày càng mong manh, khoảng cách từ bên trong trường học đến bên ngoài trường học dần bị xóa nhòa bởi mạng internet, mạng xã hội, các phương tiện truyền thông hiện đại.
Mặt khác, vấn đề bạo lực của xã hội hiện đại vẫn đang diễn biến rất phức tạp, và "ngày mà không còn bạo lực học đường là ngày người lớn không còn bạo lực với nhau". "Bộ Giáo dục và Đào tạo luôn bằng mọi cách, mọi biện pháp để giảm thiểu, hỗ trợ, kiểm soát bạo lực học đường", Bộ trưởng khẳng định.
Theo thống kê điều tra của ngành giáo dục, có đến 70% số học sinh có hành vi bạo lực đối với người khác đều là có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, bố mẹ ly hôn hoặc phải chứng kiến bạo lực gia đình hoặc bản thân bị bạo lực gia đình.
Hoàn cảnh như vậy cũng ảnh hưởng đến đời sống tâm lý, thái độ ứng xử, quan điểm nhìn nhận của các em học sinh. Do đó, một yếu tố rất quan trọng quyết định thái độ, đạo đức, hành vi ứng xử của học sinh là nằm ở chính gia đình và sự gương mẫu của người lớn. Về phía trường học, nhà trường cũng sẽ là nơi tích cực hỗ trợ và kiểm soát bạo lực học đường ở mức tối đa.
Bắt nạt trực tuyến, bạo lực trên không gian mạng với học sinh
Đại biểu Nàng Sô Vi (đoàn Kon Tum) cho biết, theo Báo cáo 719 của Bộ Giáo dục và Đào tạo, bạo lực học đường vẫn là thách thức đáng lo ngại trong ngành giáo dục hiện nay; hình thức đang chuyển dần từ bạo lực thể chất sang bạo lực tinh thần, đặc biệt trên không gian mạng. Tại các địa bàn miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vấn đề này đang trở nên đáng lo ngại hơn khi học sinh còn thiếu kỹ năng tự bảo vệ, giáo viên thì kiêm nhiệm nhiều vai trò, nhà trường còn thiếu đội ngũ chuyên gia tâm lý học đường; sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, xã hội và nhà trường còn thiếu.
Đại biểu đặt câu hỏi: “Bộ trưởng đánh giá như thế nào về thực trạng này, đặc biệt tại các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn. Trong thời gian tới, Bộ trưởng có lộ trình gì để xây dựng môi trường học tập an toàn, lành mạnh, nhân văn cho các học sinh ở những vùng này?”
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, đối với các cơ sở giáo dục tại các khu vực đô thị, ven đô, khu vực tập trung đông dân cư và các trường ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn thì vấn đề bạo lực học đường có tính chất khác nhau. Vấn đề bạo lực tại các trường học ở khu vực vùng sâu, vùng xa chưa đến mức phức tạp như các trường tại khu vực đô thị. Song, bạo lực trên không gian mạng lại ngày càng có tính chất phức tạp hơn về mức độ và tính chất, hình thức bắt nạt trực tuyến có xu hướng gia tăng.
Trong phòng, chống bạo lực học đường, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tập trung hơn đến vấn đề bạo lực trực tuyến, bắt nạt trực tuyến, bạo lực trên không gian mạng đối với học sinh.
Một số quốc gia phát triển đã bắt đầu hạn chế học sinh sử dụng điện thoại thông minh và mạng xã hội
Tranh luận với các đại biểu, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (đoàn TP. Hồ Chí Minh) nhấn mạnh, giáo dục là sự nghiệp trồng người và để trồng người thành công thì phải có "3 chân kiềng": Nhà nước, xã hội, gia đình. Chúng ta đang chất vấn Bộ trưởng nghĩa là đang chất vấn về vai trò của Nhà nước. Mỗi "chân kiềng" có một vai trò riêng không thể thay thế. Khi nói về bạo lực là đang nói về sự bất lực của cái thiện, nhưng cái thiện, tình yêu, lòng nhân từ phụ thuộc rất nhiều vào gia đình và xã hội.
Một số quốc gia phát triển đã bắt đầu hạn chế học sinh sử dụng điện thoại thông minh và mạng xã hội. Bởi, mạng xã hội cung cấp cho người dùng cả điều tốt và điều xấu, cái thiện, cái ác, trong khi đó trẻ em không tự kiểm soát, không nhận thức và quyết định được một cách đúng đắn.
Nhưng, nếu Nhà nước đã có biện pháp mà gia đình lại buông lỏng và các định chế xã hội xem nhẹ vai trò giáo dục, định hướng của mình, thì sự nghiệp "trồng người" cũng không thể thành công.
Đại biểu cho rằng, cần có sự kêu gọi bên cạnh vai trò của Nhà nước thì vai trò của các tổ chức, cá nhân trong xã hội, đặc biệt là vai trò của gia đình là hết sức quan trọng”.
