Cây chút chít còn có tên gọi là thổ đại hoàng, dương đề, lưỡi bò… là loại cây thảo, rễ khỏe, thân mọc đứng, có rãnh.
Các lá gần gốc to hơn các lá phần trên nhiều, phiến lá hình mũi mác dài, hẹp, hơi nhọn ở hai đầu, nhẵn, mép nguyên. Hoa ở ngọn, mọc sát nhau nhất là ở đỉnh, cuống hoa mảnh, có đốt ở phần gốc.
Loại hoa của cây chút chít có màu vàng lục, thường mọc thành cụm, xếp thành nhiều vòng sát nhau ở phần ngọn thân hoặc kẽ lá. Cây chút chít là loài cây mọc hoang, thích những nơi có đất ẩm thấp như ven sông, suối, ao hồ. Rễ của cây phát triển mạnh vào mùa mưa, từ tháng 8 đến tháng 10.
Theo Y học cổ truyền, cây chút chít có vị chua đắng, tính lạnh tác dụng thanh nhiệt, lương huyết, nhuận tràng, sát trùng... Có tác dụng chữa táo bón, mụn nhọt, hắc lào, ứ huyết sưng đau…
Trong dân gian, trước đây người ta thường dùng lá xát vào những chỗ da bị hắc lào hoặc dùng nước sắc lá và rễ để chữa hay rửa các mụn ghẻ.
Cây chút chít xưa kia là "kẻ thù của nhà nông" (Ảnh minh họa)
Đặc biệt, rễ của cây chút chít nếu phát triển tốt thành củ sẽ được thu hoạch, cắt lát mỏng để phơi khô, dùng ăn hoặc làm thuốc đều được. Cây chút chít có tính hàn, vị đắng và là thành phần chính của nhiều bài thuốc Nam có tác dụng chữa những bệnh sau:
Thanh nhiệt, thông bí đại tiện: Chữa táo bón, đại tiện ra máu, làm thuốc xổ, tẩy.
Sát trùng: Chữa mẩn ngứa do nhiễm trùng, mồ hôi, nấm da đầu, lác đồng tiền trên da, trứng cá, ghẻ ngứa, hắc lào, mụn nhọt.
Cận cảnh hoa chút chít (Ảnh:MXH)
Chữa mụn nhọt sưng đau (chưa vỡ mủ): Rễ chút chít 15g, thái mỏng, cho thêm ít dấm đắp vào mụn khoảng 1- 2 giờ, tháo bỏ thuốc ngày 2 lần, đắp liền 3 ngày.
Chữa mẩn ngứa do nóng: Dùng lá chút chít tươi 15g, rửa sạch giã nát, chà xát nhẹ vào nơi bị ngứa, sau khi đã rửa sạch, lau khô ngày 2 lần.
Được biết đây cũng là một loại gia vị đặc sản trong ẩm thực Pháp có lá xanh mềm dài 20 cm, rất giàu Vitamin C. Nó thường mọc trên những đồng cỏ ẩm ướt, khoảng trống trong rừng, lề đường hoặc thậm chí trong khu vườn của chính bạn.
Giá cây chút chít khô hiện 120.000 đồng/kg
Các thủy thủ thời Trung Cổ ở Châu Âu thường hay sử dụng loại "cỏ" này cho món salat, súp hoặc chế thành nước sốt hay ăn trực tiếp với cá. Sauerampfer (cây me chua) đặc biệt ngăn ngừa bệnh scurvy (xuất huyết dưới da do thiếu vitamin C).
Ngoài ra, nó còn chứa Vitamin A, sắt, magiê và kali giúp hỗ trợ tiêu hóa, thanh lọc máu và chữa các bệnh về da.
Xưa kia, nhà nông khi làm ruộng, vườn thường nhổ bỏ loại cây này, bởi đây là cây dại, mọc khá nhiều.
Hiện tại, trên thị trường Việt Nam, 1kg chút chít khô có giá khoảng 120.000 đồng/kg.
Chị Hoa (Hà Nội) cho hay: Nhà mình thường xuyên làm nước chút chít để uống, không chỉ mát mà còn có rất nhiều công dụng. Các bạn có thể đặt mua ở các tiệm thuốc đông y hoặc mua online.
Trúc Chi (t/h)
